Het is kinderboekenschrijver Pim Lammers niet in de koude kleren gaan zitten. Hij ontving een enorme golf aan doodsbedreigingen, waardoor hij zich noodgedwongen terugtrok als schrijver van het gedicht voor de Kinderboekenweek. "Honderden berichten, foto's van verbrande mensen en berichten die tot in detail beschreven hoe ik gemarteld zou moeten worden."
Vandaag treedt hij voor het eerst naar buiten, in een interview met Nieuwsuur. Tegelijkertijd met de 71ste editie van het Boekenbal in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Op de gevel staat geprojecteerd: 'De literaire vrijheid is ons grootste goed'.
Literaire vrijheid die Lammers voorlopig is kwijtgeraakt, zegt hij. "Ik ben wel weer aan het schrijven, maar ik ben voorzichtiger met elke zin die ik schrijf. Ik weet nu dat zinnen niet alleen bouwstenen zijn van een verhaal. Ze kunnen uit hun context gerukt worden en als wapen tegen je worden gebruikt."
Pim Lammers las vanavond éénmalig zijn speciaal voor de Kinderboekenweek geschreven gedicht voor:
Het korte verhaal Trainer schreef Lammers in 2015 als 21-jarige, nadat hij op een zomerkamp voor jongeren was geweest die schrijver willen worden. Iemand in zijn omgeving vertelde over ervaringen met misbruik in zijn jeugd. "Ik leerde daar veel van. Niet alleen hoe afschuwelijk misbruik is, maar vooral ook dat veel mensen helemaal niet weten hoe misbruik werkt en ook helemaal niet weten hoe een slachtoffer zich kan voelen. Dat wilde ik in een literair verhaal omzetten."
De jongen in het verhaal heeft erotische gevoelens voor zijn trainer. Dat Lammers daardoor van pedofilie werd beticht, was voor hem een grote schok. Al baseerden veel mensen hun oordeel op drie losse zinnen die op sociale media verschenen. Dat hij het gedrag van de dader in zijn verhaal zou goedkeuren, klopt niet, zegt Lammers. "Het is juist het tegenovergestelde van wat ik met het verhaal wilde laten zien."
"Het verhaal gaat voornamelijk over een slachtoffer en een dader."
Als Lammers had geweten dat zijn verhaal onderdeel zou zijn van een nationaal debat over misbruik, dan had hij waarschijnlijk het verhaal minder subtiel gemaakt, duidelijker. "Ik wilde laten zien hoe dat proces kan werken, hoe een slachtoffer zich kan voelen. Dat vervolgens wordt gezegd dat ik het gedrag van de dader goedkeur, vind ik nog steeds kwetsend. Maar als schrijver kun je nooit rekening houden met de framing van een partij met kwade bedoelingen."
Rolmodellen
Wat hij heeft meegemaakt, wil hij nooit meer meemaken. "En ik wil ook dat mijn collega's dit nooit hoeven mee te maken", zegt Lammers. Dat er mensen zijn die heel ver gaan om hem tegen te houden, beangstigt hem nog steeds. "Toen op een gegeven moment ook de mensen in mijn omgeving werden genoemd, mijn dierbaren, heb ik besloten me terug te trekken. Mijn werk is ontzettend belangrijk voor me, maar de veiligheid en het welzijn van de mensen om mij heen zijn nog veel belangrijker. Die veiligheid zal ik altijd verkiezen boven het schrijven van een gedicht."
Al benadrukt Lammers het belang van kinderliteratuur. Kinderboeken waarin alle kinderen zichzelf kunnen zijn. "Waarin kinderen rolmodellen hebben die laten zien hoe mooi en divers de wereld is: kinderen van kleur, in een rolstoel, meisjes die verliefd worden op meisjes, jongens die zo nu en dan make-up dragen."
Als Lammers iets heeft moeten leren van deze periode, is het de enorme uitdaging voor het boekenvak en het onderwijs, zegt hij. "Mensen weten blijkbaar niet wat fictie is. Mensen weten ook niet hoe je een verhaal goed moet lezen. Ik denk dat we daar vanuit de boekenwereld en vanuit het onderwijs ook zeker mee aan de slag moeten gaan."
Bekijk hieronder het volledige interview met Pim Lammers.
