Schimmige deals tussen parlementariërs en lobbyisten: dat die in de degelijke bureaucratie van de Europese Unie voorkomen, leek lang ondenkbaar. Maar sinds december weten we wel beter, toen een corruptieschandaal binnen het Europees Parlement aan het licht kwam. Golfstaat Qatar zou parlementariërs hebben omgekocht om besluiten te beïnvloeden.
Onder andere de vicevoorzitter van het Europarlement is verdachte. Zij werd geschorst, en vandaag vervangen. Hiermee is een "duister hoofdstuk" afgesloten, zegt parlementsvoorzitter Roberta Metsola tegen Nieuwsuur, al erkent ze ook dat corruptie en omkoping niet zullen verdwijnen.
Collega's met wie je samenwerkt zijn verzeild geraakt in een of andere corrupte bende. Dat is verraad.
"Dit gaat om vermeende corruptie en inmenging door buitenlandse staten, terwijl de politiek ingezet hoort te worden om goede dingen te bereiken", zegt Metsola. "We moeten de gaten in de regels dichten die ervoor zorgden dat het misbruik kon plaatsvinden."
Vorige week kwam Metsola al met een reeks voorstellen om corruptie in de toekomst tegen te gaan. Zo wil ze dat Europarlementariërs die stoppen met hun werk, een jaar lang geen lobbywerk mogen doen in het Europees Parlement. Ook wil ze een nieuw toegangssysteem voor de parlementsgebouwen: iedereen die naar binnen wil zou moeten melden wat hij komt doen en hoe laat hij aankomt.
"We kijken naar draaideurpolitiek en in hoeverre oud-parlementsleden nog wel moeten kunnen lobbyen voor kwesties waar ze als parlementslid aan gewerkt hebben."
- ANP
Eva Kaili, vervangen als vicevoorzitter - EPA
Pier Antonio Panzeri, werkt mee aan corruptie-onderzoek
Ondertussen zijn veel anderen in Brussel er helemaal niet van overtuigd dat het corruptie-hoofdstuk afgesloten is. Een oud-Europarlementariër die ook verdachte is in de Qatar-zaak, Pier Antonio Panzeri, gaat meewerken met het justitie-onderzoek. Tot nu toe zijn uitsluitend namen van sociaaldemocraten naar buiten gekomen, maar Panzeri komt mogelijk met andere namen van andere fracties op de proppen.
De sfeer in het parlement is dan ook gespannen, zegt de Nederlandse Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA). "Boosheid, wantrouwen. Je hebt te maken met collega's met wie je samenwerkt die verzeild zijn geraakt in een of andere corrupte bende. Dat is verraad. Ik heb absoluut 0 medelijden met ze."
Draaideurpolitiek
De vraag is of de reeks aan voorstellen van voorzitter Metsola omkoping in de toekomst echt lastiger maken. Parlementsleden kunnen buiten de parlementsgebouwen immers nog makkelijk afspreken met lobbyisten. Metsola: "Dit zijn eerste stappen om ervoor te zorgen dat de alarmbellen eerder afgaan en om meer barrières op te werpen om dit gedrag te ontmoedigen."
Ze wijst er ook op dat bestaande regels de invloed van lobbyisten al moeten beperken. "Er zijn tal van regels die gelden binnen én buiten het parlement. Zo moeten parlementsleden ontmoetingen met belanghebbenden melden." Maar, zegt ze zelf, de handhaving van die regels "was niet altijd optimaal". Daarom wil ze de gedragscode aanscherpen "zodat overtredingen zullen leiden tot sancties".
'Te veel zelfregulering'
Anti-corruptie-organisatie Transparency International vindt Metsola's voorstellen een stap in de goede richting, maar vindt wel dat ze veel uitgaan van zelfregulering. De organisatie pleit voor een onafhankelijke toezichthouder.
"Of we een ethische instantie nodig hebben, is een doorlopend gesprek", zegt Metsola daarover. "Maar we wachten niet en kijken of we de problemen zelf kunnen oplossen."
