Ingehouden adem en paniek gisteren, een ingehouden reactie van de NAVO vandaag: de raketten die gisteravond neerkwamen in Polen zijn waarschijnlijk niet afgevuurd door de Russen. Maar ze zijn wel afgevuurd als gevolg van Russische agressie, door - ook weer waarschijnlijk - Oekraïne. Al denkt Oekraïne daar zelf heel anders over.
Kort na de inslag gistermiddag in Przewodòw, zo'n 6 kilometer van de grens met Oekraïne, was er veel speculatie over de vraag of Rusland de raket had afgevuurd. Dat zou hebben betekend dat de Russen een NAVO-lidstaat hadden aangevallen en daarmee het bondgenootschap bij de strijd betrokken zou raken.
Dat werd ook wel genoemd in de initiële reacties, maar iedereen bleef volgens Jaap de Hoop Scheffer, oud-secretaris generaal van de NAVO, kalm. En gelukkig maar, zegt hij. Want als je naar de wereldgeschiedenis kijkt, dan zijn er meer conflicten en oorlogen ontstaan door misverstanden, door miscalculaties, elkaar niet goed begrijpen dan opzettelijk. "Dit zijn van die scenario's waarin dingen ook verschrikkelijk mis kunnen gaan."
Nog grotere oorlog
Die opluchting is er ook bij minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra, die gisteren nog in Oekraïne moest schuilen in een schuilkelder. "Ik ben het dus tegelijktijdig zeer eens met de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, dat als Rusland niet aan de gang was met oorlog, was gisteren niet zo verlopen. Het begint, valt en staat met misdadig gedrag van het Kremlin", zegt Hoekstra.
Wat het incident ons ook leert, is hoe belangrijk het is om de communicatiekanalen open te houden en niet in een nog grotere oorlog terechtkomt door een misverstand, zegt Hoekstra. "Aan de ene kant moet je je voorbereiden, aan de andere kant moeten we misverstanden uit de weg ruimen."
Wat er precies is gebeurd, is nu onderwerp van onderzoek. Oleksiy Danilov, secretaris van de Nationale Veiligheids- en Defensieraad van Oekraïne, is ervan overtuigd dat het een Russische raket is geweest. "Gisteren was er een enorme beschieting van ons land: honderden raketten uit de Russische Federatie zijn naar ons grondgebied gestuurd. Wij denken dat dat ook geldt voor de raket in Polen. Daar hebben we ook argumenten voor."
Oekraïne wil nauw betrokken worden bij het onderzoek. "Helemaal als gezegd wordt dat het van onze kant kwam", zegt Danilov. Hij biedt maximale samenwerking aan om licht te werpen op de kwestie. "We staan klaar om alle informatie te verstrekken die we hebben en zullen niets verbergen."
De Hoop Scheffer denkt niet dat Poetin uit is op oorlog met de NAVO. "Als de Russen iets willen met Polen gaan ze niet een boerderij twee kilometer over de grens aanvallen. Dan doen ze dat wel op een serieuzere manier."
Meer luchtverdediging
De rakettenregen op Oekraïne vanuit Rusland is een reactie van Vladimir Poetin, verklaart De Hoop Scheffer. Nadat Rusland zich moest terugtrekken uit de stad Cherson is de Russische president meteen begonnen met escaleren. "Hij wil zijn rijk terug. Oekraïne is de hoofdprijs. Dat is geen ambitie, dat is een obsessie van Poetin. En dus probeert hij, voordat de winter definitief invalt, de infrastructuur van Oekraïne te vernietigen", zegt De Hoop Scheffer.
Hij ondersteunt elke roep om meer en moderne luchtverdedigingswapens voor Oekraïne, zodat er meer Russische raketten uit de lucht kunnen worden geschoten. Die bewapening moet volgens de oud-NAVO-baas komen vanuit de NAVO, de Europese Unie en andere landen in het Westen.
"Er zijn natuurlijk ook voor de NAVO wel rode lijnen en dat gaat over het vermijden van ieder risico dat de NAVO in oorlog komt met Rusland. Dat beperkte ook tot op zekere hoogte de wapenleveranties aan Oekraïne. Maar luchtverdediging is luchtverdediging", zegt De Hoop Scheffer. "Dat is geen aanvalswapen."
