Tweede Kamerleden maken zich zorgen over de uitwerking van het prijsplafond voor energie. Een brief waarmee energieminister Rob Jetten maandag de Kamer informeerde heeft die zorgen vergroot. Kamerleden vrezen dat er onnodig veel geld naar energiebedrijven gaat, omdat ze niet kunnen controleren wat een redelijke marge is voor de energieleveranciers.
"De euro's die we vrijmaken om mensen te helpen, moeten terechtkomen bij de huishoudens die dat nodig hebben. Het is belangrijk dat onderzocht wordt wat een redelijke marge is", zegt Raoul Boucke, Tweede Kamerlid voor D66, in aanloop naar het debat over het energieplafond dat vandaag gehouden wordt.
Joost Eerdmans van JA21 vreest dat energiebedrijven de prijzen gaan verhogen als er geen redelijke marge wordt vastgesteld. "En dat betekent dat er heel veel geld gaat naar energiebedrijven die dat niet nodig hebben."
Dankzij het prijsplafond betalen huishoudens met ingang van januari een maximumprijs voor gas en stroom, zo is de bedoeling. De Tweede Kamer had geëist dat energiebedrijven hun inkoopprijs vergoed zouden krijgen, plus een kleine marge voor hun kosten.
'Perverse prikkel'
Volgens Jetten is het niet mogelijk het prijsplafond op 1 januari in te laten gaan als hij aan die wens van de Kamer moet voldoen. Toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) had een redelijke marge moeten bepalen, maar gaf die opdracht terug.
Kamerleden vragen zich af of het plafond wel in januari in kan gaan. Eerdmans denkt dat het verlengen van de compensatie, die in november en december van kracht is, een serieuze optie is: "Als je het plafond nu doorvoert, kom je te zitten met perverse prikkels, omdat de marge niet vast te stellen is", zegt hij tegen Nieuwsuur.
Feitelijk zegt de toezichthouder niet te kunnen doen waarvoor ze is opgericht.
Normaliter zou de ACM een marge vaststellen op basis van historische gegevens, maar de huidige marktomstandigheden wijken zo sterk af, dat deze methodiek niet werkt. Dat maakt het vaststellen van de marge "een politieke afweging", aldus de ACM.
Dat is tegen het zere been van meerdere fracties. Joris Thijssen van de PvdA maakt zich "grote zorgen over het gebrek aan controle. Feitelijk zegt de toezichthouder niet te kunnen doen waarvoor ze is opgericht."
Volgens Thijssen is de brief van de minister "op te veel punten te vaag." Zo schrijft de minister dat een "onafhankelijke externe partij" de rol van de ACM kan overnemen. Maar welke partij dit is en waarom die wél zou kunnen wat de ACM niet kan, blijft onduidelijk, vinden ook GroenLinks en de SP.
"Hoe gaan we voorkomen dat we straks nagenoeg blind miljarden gaan overmaken naar de energiebedrijven?", zegt Thijssen.
Op die vraag wil ook Laurens Dassen van Volt graag een antwoord van de minister. Al zijn alle partijen het erover eens dat huishoudens sowieso gecompenseerd moeten worden. "Het prijsplafond kan je niet afblazen. Mensen komen dan in de kou te zitten. Maar we moeten voorkomen dat energiebedrijven enorme overwinsten krijgen", zegt Dassen.
Ook vanuit de coalitie klinkt kritiek. "Er is nog steeds geen mechanisme uitgewerkt om overwinsten en marktmanipulatie te voorkomen", zegt Henri Bontenbal (CDA). Zijn VVD-collega Silvio Erkens heeft "moeite" met de uitwerking. Hij vraagt zich af of het terecht is dat de energiebedrijven een normale risicomarge krijgen vergoed terwijl de overheid met het prijsplafond een deel van het risico dekt.
Eerdmans denkt dus wel aan uitstel en oppert het verlengen van de compensatieregeling, zodat huishoudens niet de dupe zijn van het uitstel. Dat hoeft niet per se met 190 euro per maand te zijn, zegt hij. Er kan daarbij ook gekeken worden naar de huidige tarieven.
