De directeur van het Mauritshuis, Martine Gosselink, roept klimaatactivisten op kunst niet meer als doelwit te nemen van hun acties. Donderdag lijmden twee mannen zichzelf vast aan Het meisje met de parel van Johannes Vermeer
"Onze mensen zijn dag en nacht bezig om deze eeuwenoude kunst voor de toekomstige generaties te beschermen", zegt Gosselink in Nieuwsuur. "Dat maakt het ook zo pijnlijk en dat maakt ook dat ik zo bibberig, teleurgesteld en boos was. Blijf met je poten van onze spullen af."
In de ziekenboeg
Er zit een glasplaat voor het schilderij waardoor het niet beschadigd is. Wel hebben de lijst en de achterplaat enige schade, zegt Gosselink. "Dat is allemaal herstelbaar. Ze ligt in de ziekenboeg. Maar het had ook anders kunnen aflopen."
De actie werd gefilmd:
De activisten zeggen niet als doel te hebben gehad om het schilderij te beschadigen. Ze wisten dat er een plaat voor zat. Gosselink: "Dat lijkt heel aardig van ze, maar je kan altijd een bezoekersgroep hebben die in paniek uitbreekt. Je hebt het over mensen en mensen kunnen gekke dingen doen. We hebben het wel over heel kwetsbare kunst."
Manneken Pis
De man die zichzelf vastplakte aan de glasplaat, is de Belg Wouter Mouton. Het was niet z'n eerste opmerkelijke actie. Mouton, lid van klimaatbeweging Extinction Rebellion, bond zichzelf dit voorjaar vast aan een doelpaal tijdens een voetbalwedstrijd tussen Anderlecht en AA Gent. In juli lijmde hij zichzelf in Brugge vast aan een schilderij van Jan van Eyck uit de 15e eeuw. Een maand later deed hij dat nog eens bij Manneken Pis in Brussel.
Mouton was dus geen onbekende. Toch betwijfelt Gosselink of musea baat zouden hebben bij een onderling waarschuwingssysteem voor dit soort 'veelplegers'. "Om aan de poort alle mensen te checken die lijken op deze man, is ondoenlijk. We zijn een openbare instelling en willen juist heel toegankelijk zijn voor iedereen. Als je 100 procent veiligheid wil, kan je beter geen bezoeker meer binnenlaten."
In andere musea smeerden demonstranten de afgelopen tijd etenswaren op de (glasplaten voor) schilderijen van Monet, Van Gogh en Da Vinci en lijmden zichzelf vast aan werken van Picasso en Botticelli. Toch is Gosselink ook van extra maatregelen zoals veiligheidspoortjes geen voorstander.
Musea kunnen weinig anders doen dan mensen wijzen op hun verantwoordelijkheid, zegt ze. "Hoezeer ik zelf ook achter allerlei acties sta die met het beschermen van ons klimaat te maken hebben, dit gaat gewoon echt te ver. Ik wil de oproep doen aan deze mensen: stop hiermee. Het werkt averechts, de publieke opinie keert zich tegen je. Er zijn zoveel manieren om je punt te maken."
'Kunst is weerloos'
Mouton zei eerder in de Belgische krant Het Nieuwsblad dat hij heel bewust kunst als doelwit neemt. "Het zou logischer zijn om mezelf vast te plakken aan de poorten van TotalEnergies of daar soep naar te gooien, maar daar kijkt niemand van op. Dan rest enkel burgerlijke ongehoorzaamheid om aandacht te krijgen om mijn punt te kunnen maken."
Daarnaast is er de symbolische waarde van kunst, zeggen klimaatactivisten: kunst is mooi, kwetsbaar en onbetaalbaar, net als de aarde. "Die parallel zie ik ook", zegt Gosselink. "Alleen, kunst is weerloos en kan zich niet verdedigen. Dat kan het klimaat ook niet, maar daar kunnen we nog wel iets aan doen."
