Door de problematiek rondom de stikstofmaatregelen lijken steeds meer boeren Nederland te willen verlaten. In een eerdere rondgang zei een op de vijf boeren emigratie te overwegen. Ook emigratie-bedrijven zien de interesse onder boeren om naar het buitenland te vertrekken toenemen.
"Ten opzichte van de periode voor de boerenprotesten zien wij een verdubbeling in de interesse", zegt emigratiebegeleider Jonathan Wagenvoort van Wagenvoort Advies. Ook zijn collega Hans Bernaards van Agrimove ziet een piek: "Dit jaar is het veel drukker dan ik had verwacht."
Ann-Carine Schaap van het Franse makelaarskantoor Quatuor Transactions helpt Nederlandse boeren naar Frankrijk te verhuizen. "Er is zoveel interesse dat wij extra personeel hebben aangenomen om het werk op te vangen. We zijn met dubbel zoveel dossiers bezig, er is genoeg werk voor nóg twee assistenten."
Alle drie noemen de stikstofcrisis als oorzaak van de plotselinge stijging. "Boeren zijn het beu", aldus Wagenvoort.
Het toekomstperspectief en het genot van het werk is van mij afgenomen. Het is ondernemertje pesten.
Het is niet de eerste keer dat boeren belangstelling hebben om Nederland te verlaten. Na de Tweede Wereldoorlog vertrokken 200.000 Nederlandse boeren naar het buitenland. "Er was geen ruimte om alle toekomstige boeren een eigen bedrijf te kunnen geven. Daarom kregen ze een fors bedrag aangeboden om te vertrekken", zegt Marlou Schrover, hoogleraar migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden.
Ook na deze periode speelde de politiek een belangrijke rol in de redenen voor boeren om te emigreren. In de jaren 80 en 90 vertrokken veel boeren uit onvrede over de melkquota en het mestbeleid, zegt Schrover. "Er is een duidelijke link tussen politiek beleid en emigratie."
Ondernemertje pesten
Boerin Tineke Hogendoorn verhuisde in 1995 met haar gezin naar Canada. Zij liep tegen dezelfde zaken aan als de boeren nu: "We kregen steeds meer regels en beperkingen opgelegd. Dat was voor ons genoeg om te vertrekken. Ik heb er geen dag spijt van gehad."
Als het beleid definitief wordt, gaan we een aanzienlijke emigratie zien.
Boer Michiel Rijfkogel uit het Drentse Nieuwlande heeft onlangs besloten te emigreren. Hij heeft zijn boerderij en zijn koeien verkocht en kijkt uit naar een leven in Canada of Zweden. Door de stikstofcrisis en de "bemoeienis uit Den Haag" zegt hij genoeg te hebben van het boeren in Nederland. "Het toekomstperspectief en genot van het werk is me afgenomen. Het is ondernemertje pesten."
Toch was het geen makkelijke beslissing, zegt de 34-jarige boer. "Maar uiteindelijk kies je toch voor het bedrijf. Het belangrijkste is dat je elke dag plezier hebt in je werk. Boeren is een manier van leven."
Emigratiegolf
De meningen zijn nog verdeeld over de vraag of de stijgende belangstelling om het land te verlaten daadwerkelijk tot een emigratiegolf zal leiden.
Volgens emigratiebemiddelaar Bernaards gaat dit "absoluut" gebeuren. "Ik zie dit als een unieke situatie." Ook volgens zijn collega Wagenvoort is het mogelijk. "Als het stikstofbeleid definitief wordt en er meer duidelijkheid is voor de boeren, gaan we een aanzienlijke toename in emigratie zien."
Migratieprofessor Schrover is voorzichtiger. Het verleden wijst volgens haar uit dat veel boeren hun emigratieplannen uiteindelijk toch afblazen. Het beleid om piekbelasters uit te kopen zou volgens haar wel kunnen leiden tot meer emigratie: "Boeren mogen van hun uitkoopsom geen nieuw boerenbedrijf beginnen in Nederland. In Denemarken of Canada mag dat wel."
