Het is eerder regel dan uitzondering: protesten voor de deuren van provinciehuizen in Nederland. Bommeldingen, barricades en bedreigingen aan het adres van individuele bestuurders. De maat is vol, zegt Harold van de Velde, voorzitter van de vereniging van Statenleden.
In Leeuwarden werd gisteren het provinciehuis afgesloten en de omgeving ontruimd. Ambtenaren zaten uit voorzorg drie uur lang in de kelder van het gebouw, op straat stonden agenten met kogelwerende vesten. Ook in Zeeland hebben ze er mee te maken.
Geen fort
Niet alleen kunnen de bedreigingen een groot effect hebben op de politici zelf, ook is er de angst dat de agressie gevolgen heeft voor het werk. "We vallen onder het openbaar bestuur en moeten ook echt openbaar blijven. Laten we stelling nemen, maar van het provinciehuis geen fort maken", zegt Van de Velde, die ziet dat de samenleving verhardt.
De voorzitter vindt dat aangifte altijd moet worden gedaan. "Intimidaties, afdwingen van verklaringen, dat moeten we niet normaal gaan vinden. Uit het laatste onderzoek blijkt dat 53 procent van de Statenleden geweld tegen de provincies aan de orde heeft gesteld, slechts 7 procent doet aangifte."
Statenlid Jaap Stalenburg uit Friesland maakt zich ernstige zorgen over het democratische proces:
Van de Velde doet een oproep: "Op deze manier je invloed uitoefenen, werkt averechts. Hou het netjes richting je volksvertegenwoordigers. Zorg ervoor dat de volksvertegenwoordigers hun vak kunnen uitoefenen. Als je ergens last van hebt, moet je dat op een normale manier duidelijk maken."
Boze burgers richten zich op de provincie omdat ze hopen dat er anders gestemd zal worden. Maar daar is weinig kans op, zegt Van de Velde. "Ik zie Statenleden juist boos worden dat dit gebeurt. Die worden alleen maar feller in hun overtuiging."
Vervelende types
Voor het oplossen van de stikstofcrisis heeft het kabinet de richting aangegeven, maar is het aan de provincies om met een plan te komen. Van de Velde: "Door het stikstofprobleem is de rol van de provincies nog duidelijker geworden. Fijn dat ons werk bekender is, maar daardoor krijgen wij nu ook te maken met vervelende types."
De drempel voor het bedreigen lijkt steeds lager te worden. Van de Velde is bezorgd dat mensen uiteindelijk het werk niet meer willen doen. "Statenleden stappen vaak na vier jaar al op en ik ben bang dat dit er steeds meer worden als daar de bedreigingen nog bijkomen. Mensen krijgen vragen van hun familie: is het nog wel veilig?"
Een verlies van veel kennis, vreest hij. "Die mensen hebben zich vier jaar vastgebeten in dossiers en weten van de hoed en de rand en wanneer ze dan stoppen, moet een nieuw Statenlid - als we die al kunnen vinden - zich weer helemaal inlezen en de materie eigen maken."
