Het team deskundigen dat de overheid adviseert over de uitbraak van apenpokken, schrijft in een brief aan het ministerie van Volksgezondheid dat het verstandig zou zijn om de groep mannen die het preventieve hiv-medicijn PrEP krijgt te vaccineren. Zo'n maatregel moet de verspreiding van de apenpokken afremmen.
De ziekte komt doorgaans alleen voor in West- en Midden-Afrika, maar nu is Europa het epicentrum van deze uitbraak. In Nederland is apenpokken tot nu toe bij 352 mensen vastgesteld, meldt het RIVM.
Het virus verspreidt zich vooral onder mannen die veel wisselende seksuele contacten hebben met andere mannen. Maar, benadrukken de deskundigen, iedereen kan het oplopen. Besmettingen gebeuren via huid-op-huidcontact en vermoedelijk ook via de lucht, niet alleen bij seks.
"Als ik knuffel met een besmet persoon dan krijg ik het ook", zegt Hanna Bos, arts infectieziektenbestrijding bij Soa Aids Nederland. Ze vindt het belangrijk om snel met het vaccineren te beginnen.
"Wij zien dat in andere landen al gevaccineerd wordt. Nu kunnen we de groep die het betreft redelijk goed bereiken. We weten wie we moeten vaccineren. Hoe langer je wacht, hoe meer verspreiding er is."
Betrouwbaar beeld
Volgens internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers, lid van het responsteam, is de grootste prioriteit dat mensen weten waar ze precies op moeten letten, bij welke symptomen ze alarm moeten slaan, wanneer ze een test moeten doen en wanneer er een contactonderzoek moet komen.
Door ook een specifieke doelgroep preventief in te enten, hopen de deskundigen dat het doorgeven van het virus sneller kan worden gestopt. "We zien het aantal besmettingen verder toenemen. We merken dat het moeilijk is om alle contacten met een verhoogd risico heel betrouwbaar in beeld te krijgen."
Het virus lijkt niet heel besmettelijk. "De verspreiding is niet vergelijkbaar met corona", zegt Marah Michel van het RIVM. "We hebben al acht weken apenpokken in Nederland en we zitten op zo'n 350 gevallen. Er is geen sprake van exponentiële groei. Tot nu toe is er één iemand behandeld in het ziekenhuis omdat hij last had van zijn huid, dat was niet op de IC."
Toch vreest het RIVM dat de Amsterdam Pride en andere grootschalige evenementen en feesten kunnen leiden tot "intensievere verspreiding" binnen Nederland. Besmette mensen krijgen volgens de Wereldgezondheidsorganisatie meestal pas na zes tot dertien dagen symptomen, waardoor ze, bijvoorbeeld op feesten, ongemerkt anderen kunnen besmetten.
Preventieve vaccinatie van de groep mensen bij wie de ziekte het snelst verspreidt, zou de verspreiding kunnen beperken. Gedacht wordt aan het vaccineren van de groep mannen die de PrEP-pil slikt; een medicijn dat beschermt tegen een hiv-infectie. Deze mannen hebben doorgaans relatief veel wisselende seksuele contacten en lopen daardoor een hoog risico om besmet te raken met het apenpokkenvirus en om het verder te verspreiden.
Verbazing
Journalist Martijn stond volgens eigen zeggen vooraan in de rij bij de coronaprik, en hij slikt PrEP-pillen om zichzelf te beschermen. Ook voor dit apenpokkenvirus wil hij graag snel een vaccin.
Als het aan hem ligt, had deze specifieke doelgroep de eerste prik inmiddels al gekregen. Juist omdat er nu nog goed zicht is op verspreiding. Het verbaast hem dat het vaccin nog niet in Nederland beschikbaar is.
"Voorkomen is beter dan genezen. Ik reis graag en veel. Het lijkt me naar om zo lang in quarantaine te zitten, maar ook om veel mensen te moeten informeren die je na besmetting nog hebt ontmoet."
Het ministerie komt later deze week of volgende week met een reactie op advies, laat een woordvoerder weten.
Over apenpokken doet veel fake news de ronde:
Het vaccin dat de mannen zouden krijgen, is een nieuwe versie van het vaccin tegen de 'gewone' pokken. Die ziekte komt sinds 1980 niet meer voor in de wereld dankzij het succes van dat vaccin.
Volgens internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers is het niet zo dat dit vaccin alle infecties kan voorkomen. "Je kunt ondanks de vaccinatie nog steeds besmet raken, huidafwijkingen krijgen en de infectie doorgeven. Alleen die kans is is kleiner. En de kans dat je zelf ernstig ziek wordt bij besmetting is ook klein."
