Zo'n 150 man van de bagageafdeling van Schiphol legden zaterdag tijdens een staking de luchthaven plat. De medewerkers zijn vooral boos omdat KLM een deel van hun werkzaamheden wil uitbesteden aan dienstverleningsbedrijf Viggo. Ze zijn bang dat dat een manier is om in deze krappe arbeidsmarkt extra mankracht aan te trekken zonder het eigen personeel meer loon te hoeven betalen.
Want de personeelstekorten aan de bagageband zijn groot en het salaris ligt maar net boven het minimumloon. De conventionele economische wijsheid zou zijn: doe de lonen omhoog. Waarom doet KLM dat niet?
'Volledig pakket'
KLM weerspreekt in een reactie op vragen van Nieuwsuur dat de staking van zaterdag iets te maken zou hebben met de hoogte van het loon. Volgens KLM is er sprake van een "marktconform uurloon" en een "volledig pakket dat boven de markt en de sector-CAO ligt" met onder andere een eindejaarsuitkering, vakantiegeld, ploegendiensttoeslag en een goede pensioenvoorziening.
Toch eisten de stakers zaterdag wel degelijk een loonsverhoging van ongeveer drie euro, naar 14 euro per uur. "Als mensen niet afkomen op je arbeidsvoorwaarden, is het de vraag of het wel marktconform is", zegt David van de Geer van vakbond FNV Luchtvaart. "En de voorzieningen die KLM noemt, zoals vakantiegeld, gelden niet voor uitzendpersoneel."
Ufuk Ayranci is bagagemedewerker bij KLM en ervaart de werkdruk als te hoog. In onderstaand filmpje legt hij uit waarom:
Ook Ties Joosten, journalist en schrijver van het boek De blauwe fabel over KLM, begrijpt de eis van de bagagemedewerkers. "De relatieve arbeidsvoorwaarden zijn verslechterd", zegt hij. "Twintig, dertig jaar geleden kon je als je op de grond werkte bij KLM, netjes spaarde en promotie maakte op gegeven moment een huisje kopen in de regio en zo bestaanszekerheid krijgen. Dat is bij deze salarissen volstrekt onmogelijk."
Transferpassagiers
Volgens Joosten is het voor KLM moeilijk om de lonen van bagagepersoneel te verhogen, omdat KLM "drijft op transferpassagiers". Veel van de passagiers die KLM vervoert stappen niet in Nederland op het vliegtuig, maar zijn overstappers uit andere landen. De enige reden dat die voor KLM kiezen is de prijs, zegt Joosten.
"Dat zet een enorme druk op KLM om de prijs van het overstappen laag te houden. En juist bij het overstappen heb je mensen nodig die koffers tillen. Als dat niet goedkoop is, dan stappen mensen ook niet over op Schiphol en houdt KLM het niet."
Daarnaast is er ook nog eens enorme concurrentie tussen de bagage-afhandelingsbedrijven op Schiphol. Naast KLM Ground Services en Viggo zijn er namelijk nog vier andere bedrijven die bagage afhandelen actief, uitzonderlijk veel voor één luchthaven. "Die concurreren met elkaar, eigenlijk alleen op prijs", zegt Joosten. "Ze zijn elkaar dus voortdurend aan het onderbieden. Dat zet de lonen al decennia onder druk."
Coronasteun
Een andere reden die wordt genoemd voor het niet verhogen van de lonen is juridisch van aard. Het Financieele Dagblad en de Telegraaf schreven maandag dat de lonen van bagagepersoneel niet zouden mogen stijgen, omdat de voorwaarden voor de coronasteun van de afgelopen tijd dit niet toelaten.
Maar dat klopt niet, schrijft het ministerie van Financiën in reactie op vragen van Nieuwsuur. Er is wel afgesproken dat er ook een bijdrage van het personeel dient te zijn voor het herstel van de onderneming. Maar: "het uitgangspunt is altijd geweest: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Het is aan KLM hoe ze uitvoering geven aan de bijdrage van het personeel."
Medewerkers van de bagage-afhandeling vallen niet in die groep van sterkste schouders: het betreft een van de laagstbetaalde functies bij het bedrijf.
Lapmiddelen
Niet alleen de hoogte van de salarissen is een pijnpunt voor de stakende bagagemedewerkers. "De onderliggende reden is: ze zijn onderbezet en dat eist zijn tol", zegt David van de Geer van FNV.
Volgens KLM was het inhuren van tijdelijke krachten via dienstafhandelingsbedrijf Viggo bedoeld om die werkdruk te verlichten. Maar juist dat schoot bij de bagagemedewerkers in het verkeerde keelgat, met de staking van afgelopen zaterdag tot gevolg. Zij vrezen op langere termijn aan de kant te worden gezet voor de medewerkers van dit externe bedrijf.
"Het zijn lapmiddelen", zegt Van de Geer. "We willen structurele oplossingen. En als je ze daar naar vraagt, blijft het stil."
