Rapporteurs van Human Rights Watch hebben "talrijke gevallen" geregistreerd van schendingen van mensenrechten door Russische troepen in Oekraïne. Zo zou het Russische leger clustermunitie hebben gebruikt in de buurt van een ziekenhuis en is er geschoten op vluchtende burgers. Dat staat in een rapport dat dinsdag naar buiten is gekomen.
"We maken ons grote zorgen dat het Russische leger mensenrechten schendt en mogelijk oorlogsmisdaden begaat", zegt Kenneth Roth, directeur van Human Rights Watch tegen Nieuwsuur. In het oorlogsrecht geldt een absoluut verbod om burgers aan te vallen als ze niet meedoen aan de strijd.
Behalve het gebruik van clustermunitie en schieten op vluchtelingen is Human Rights Watch ook verbolgen over het feit dat burgers niet de mogelijkheid krijgen om te vluchten naar veilig gebied. Want ook al zijn er corridors, het vluchten naar vijandelijk gebied (zoals in dit geval Rusland en Belarus) is in theorie "gedwongen overplaatsing." Mensen niet de mogelijkheid bieden om te vluchten is een oorlogsmisdaad.
Als concrete voorbeelden noemt Roth Charkov en Irpin. "We vonden gebruik van clustermunitie in de buurt van Charkov en er was sprake van ongerichte beschietingen in de buurt van Irpin, in het noorden van Oekraïne." Naar verluidt werden acht burgers gedood terwijl ze probeerden te vluchten uit Irpin. Ook in andere steden, zoals Marioepol, kunnen mensen niet of niet veilig weg.
Lynsey Addario van The New York Times fotografeerde vluchtende inwoners van Irpin toen er vlak voor haar een mortier insloeg:
Oorlogsmisdaden?
Roth durft nog niet te spreken van oorlogsmisdaden. "Om het oorlogsmisdaad te noemen, is meer onderzoek nodig: wat was de bedoeling van de aanvaller?" Het antwoord op die vraag is juridisch van belang om iets wel of geen oorlogsmisdaad te noemen. Er moet sprake zijn opzettelijkheid.
Human Rights Watch ziet inmiddels een patroon in de aanvallen van het Russische leger. "Wat we beginnen te zien is een patroon van aanvallen of beschietingen van dichtbevolkte steden in Oekraïne. Bij dit soort opzettelijke beschietingen, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen burgers en militairen, is er sprake van oorlogsmisdaden."
Zie Grozny, of Aleppo in Syrië. Ze vernietigen grote delen van de stad met grote bombardementen. Schandalige oorlogsmisdaden.
Russisch geweld
Human Rights Watch ziet vooralsnog vooral mensenrechtenschendingen van Russische zijde. "We houden beide partijen in de gaten. Maar op dit moment moet ik zeggen dat de overgrote meerderheid, zo niet alle schendingen die we hebben kunnen melden, zijn gepleegd door Russische troepen", zegt Roth.
Dan heeft Roth het vooral over het geweld dat heeft plaatsgevonden na de recente Russische inval. Bij beschietingen in de Donbas-regio zijn de afgelopen acht jaar schendingen geweest door zowel door Rusland gesteunde troepen als door Oekraïners.
Herhaling dreigt
Human Rights Watch vreest voor nieuwe Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne. "Zie Grozny, of Aleppo in Syrië. Ze vernietigen grote delen van de stad met grote bombardementen. Schandalige oorlogsmisdaden", zegt Roth. Die dan ook oproept om te "stoppen met bloedvergieten."
Het Internationaal Strafhof (ICC)heeft inmiddels een onderzoek aangekondigd. Volgens Human Rights Watch een belangrijke stap omdat de internationale gemeenschap achter deze rechtbank staat.
