Het is een bericht waar veel Groningers helemaal niet op zaten te wachten: de gaskraan moet toch weer verder open deze winter, . Voor René Paas, commissaris van de koning in de provincie, kwam het besluit als een "duveltje uit een doosje". "We gaan eerst in gesprek met de staatssecretaris", zegt hij. "Maar we zijn bereid om opnieuw te procederen tegen de staat om dit besluit tegen te houden."
"Ik realiseer me dat het een teleurstelling is voor de mensen in het aardbevingsgebied dat er tijdelijk extra aardgas gewonnen moet worden", zegt demissionair minister van Economische Zaken Stef Blok. "Maar dat is wel onvermijdelijk." Ook premier Rutte begrijpt de teleurstelling, maar zegt dat het niet anders kan."
"Ik heb niet zo veel aan dit begrip van Rutte en Blok", zegt Paas. "Het is het oudste argument dat we kennen. De leveringszekerheid is altijd belangrijker geweest dan de veiligheid van Groningers. Die trekken weer aan het kortste eind."
Alle zeilen bijzetten
Dat de gaskraan toch verder open moet, heeft meerdere oorzaken. Zo hebben de Duitsers meer gas nodig en Nederland is nou eenmaal contractueel verplicht dat te leveren. Duitsland heeft op verzoek van Nederland geprobeerd de vraag te verminderen, maar kan die niet verder laten dalen. Daarnaast heeft de bouw van een stikstoffabriek die geïmporteerd gas geschikt zou maken voor Nederlandse huishoudens vertraging opgelopen.
"Die stikstoffabriek had er kunnen staan, als minister Kamp meer haast had gemaakt", zegt Paas. "Als je laat begint, krijg je verrekte veel haast. We hebben nu maanden vertraging opgelopen, de nieuwe staatsecretaris moet alle zeilen gaan bijzetten. Ik ben niet overtuigd dat alles is geprobeerd, corona is de moeder van alle excuses. Laten we kijken of we met extra geld en middelen nog een versnelling kunnen brengen."
In Groningen zijn ze boos en gefrustreerd. "Geld, dat is het enige wat telt in dit gaswinningsverhaal", zegt een bewoner in de video hieronder. "Geld, geld, geld."
Toch komt de extra winning niet helemaal als een verrassing. Zo stond er in een Kamerbrief in november al dat de oplevering van de stikstokfabriek vertraging had opgelopen, en dat "ten aanzien van het winningsniveau" van gas uit de bodem van Groningen "vermoedelijk een verhoging nodig is".
Volgens Jilles van den Beukel, energiespecialist bij denktank The Hague Center for Strategic Studies, heeft kabinet geen andere keus. "Het is overmacht, door corona duurt het bouwen van die stikstoffabriek een paar maanden langer. Mijn indruk is dat het kabinet er oprecht alles aan doet om snel te stoppen met de Groningse productie. De teleurstelling is heel begrijpelijk, maar ze trekken echt alles uit de kast."
Veiligheid zwaarder laten wegen
"Afspraak is afspraak ja, maar er is wel heel veel gebeurd", zegt Paas. "We voelen in Groningen allemaal die frustratie. Ik zou zeggen: heropen het gesprek met de Duitsers. Als het geld kost, kost het geld. Groningen heeft iets van 400 miljard opgeleverd, als er een schadeclaim komt, dan komt die. Je moet de veiligheid van de Groningers dit keer zwaarder laten wegen."
Commissaris Paas nodigt de nieuwe staatsecretaris Vijlbrief (D66) uit om zo snel mogelijk op bezoek te komen. "We doen het in de goede volgorde, we beginnen met een gesprek. Daarna neemt hij een besluit. Maar we hebben al twee keer eerder bij de Raad van State geprocedeerd tegen zo'n soort besluit, en we zijn bereid dat opnieuw te doen."
