Het ministerie van Volksgezondheid verkoopt miljoenen mondkapjes, die het van belastinggeld heeft ingekocht, voor spotprijzen door aan buitenlandse opkopers. Die brengen de kapjes vervolgens weer terug op de Nederlandse markt.
Het ministerie houdt sinds het begin van de coronacrisis een noodvoorraad aan van ongeveer 700 miljoen mondkapjes. 300 miljoen daarvan dreigen volgend jaar over de datum te raken. Daarom probeert het ministerie daar nu vanaf te komen.
Litouwse opkoper
Een van de leveranciers die aan het begin van de coronacrisis mondkapjes verkocht aan het ministerie, is de Mondmaskerfabriek. In 2020 leverde zij 48 miljoen chirurgische mondmaskers aan tegen een marktwaarde die een stuk hoger lag dan de huidige marktwaarde van 5 euro per doos van vijftig, zeggen eigenaren Fleur Bakker en Johan Blom. 26 miljoen van deze kapjes heeft het ministerie nu doorverkocht aan het bedrijf Baltic Masks in Litouwen, bevestigt zowel het ministerie als het Litouwse bedrijf.
In totaal zijn er 161 miljoen mondkapjes aan het buitenland verkocht, laat het ministerie weten. De Mondmaskerfabriek hoort van verschillende buitenlandse opkopers dat zij de kapjes voor 64 cent per doos van vijftig van het ministerie overkopen. Baltic Masks wil zelf niet kwijt hoeveel het voor de mondmaskers heeft betaald, maar spreekt van "a really good price".
Doodzonde dat de mondkapjes verkocht worden aan de rest van de wereld, terwijl wij ze maken voor de Nederlandse gezondheidszorg
Het bedrijf produceert zelf ook mondkapjes, maar laat weten dat het de Nederlandse kapjes heeft opgekocht omdat ze zo goedkoop waren.
Een tiende van de prijs
Ook B-J Hudepohl, manager bij mondmaskerfabrikant Lemoine Holland, ziet hoe de door hem aan het ministerie geleverde kapjes naar het buitenland verdwijnen. De kapjes van Lemoine zijn door het ministerie verkocht aan een commerciële partij. Via Azië en Frankrijk werden ze deze week weer aangeboden aan Lemoine, voor een tiende van de prijs.
"Doodzonde dat ze verkocht worden aan de rest van de wereld, terwijl wij ze maken voor de Nederlandse gezondheidszorg", zegt Hudepohl.
Gratis aanbieden?
Ziekenhuizen bestellen hun mondkapjes nu voor de hogere marktprijs van vijf euro per vijftig kapjes. De Mondmaskerfabriek kreeg onlangs nog orders van het ziekenhuis Rijnstate in Arnhem en van de gemeente Amsterdam.
Zowel Hudepohl van Lemoine als Bakker en Blom van de Mondmaskerfabriek pleiten ervoor dat de kapjes die bij het ministerie snel over datum raken, gratis aan Nederlandse zorginstellingen worden aangeboden. "Ze worden anders toch vernietigd", zegt Hudepohl.
Maar dat doet het ministerie niet, omdat gratis uitdelen of onder de marktprijs verkopen de markt zou beïnvloeden en Nederlandse leveranciers zou raken.
Verschillende ziekenhuizen laten weten dat zij geen mondkapjes bij LCH mogen bestellen, omdat landelijk is afgesproken dat dat alleen mag als levering via de reguliere partners niet meer mogelijk is.
Opnieuw opladen
Het ministerie ontkent dat het mondkapjes voor het bedrag van 64 cent per doos verkoopt, maar laat zich daar verder niet concreet over uit. "Om de verkooppositie van het Bureau LCH niet in het geding te brengen worden er geen uitspraken gedaan over de verkoopprijzen die gehanteerd worden", laat het ministerie weten in een schriftelijke reactie. "De persoonlijke beschermingsmiddelen worden tegen de nu geldende marktconforme prijzen verkocht."
Volgens Fleur Bakker van de Mondmaskerfabriek is het verkopen van kapjes die over datum raken überhaupt niet nodig. "De middelste laag van een chirurgisch mondmasker is een statische laag, die na verloop van tijd zijn statische energie verliest. Dan is het kapje dus over datum. Maar met een ioniseerstaaf kan die laag relatief eenvoudig opnieuw opgeladen worden."
Zij heeft deze techniek al voorgelegd aan het ministerie. Dat erkent dat de techniek werkt, maar zegt dat ook bijvoorbeeld de elastieken kunnen verslappen.
