Het ene na het andere standbeeld wordt in de Verenigde Staten van z'n sokkel getrokken. Vooral beelden van bevelhebber Robert E. Lee worden in hoog tempo verwijderd.
Is dat terecht? Nieuwsuur spreekt met de Amerikaanse historicus Jonathan Jones en gaat met hem naar het graf van de belangrijkste generaal en de rechterhand van Lee: Stonewall Jackson.
Verliezers regeren
Eerst even terug in de tijd. Want waar de geschiedenis doorgaans wordt geschreven door de winnaars, is dat in Amerika geen gegeven. Integendeel: de verliezers van de Burgeroorlog (1861-1865) hebben er alles aan gedaan om de geschiedenis naar hun hand te zetten.
En zo verrezen tientallen jaren na die oorlog overal standbeelden van de belangrijkste generaals die vóór de afscheiding streden.
Bevelhebber Robert E. Lee spande de kroon: hij werd vereerd met honderden standbeelden, parken werden naar hem vernoemd en een elite-universiteit (Washington & Lee in Lexington, Virginia) draagt nog steeds deels zijn naam. Maar de standbeelden van Lee worden nu in snel tempo van hun sokkel getrokken.
Terecht? Zeker, zegt historicus Jonathan Jones, verbonden aan het Virginia Military Institute in Lexington. "Het waren standbeelden voor witte suprematie. Als het aan mij ligt hebben ze hun langste tijd gehad. Ze moeten van hun sokkel worden getrokken."
Jones zegt dit op persoonlijke titel. Het verwijderen van de standbeelden ligt uiterst gevoelig. "Veel Amerikanen hebben zich nog steeds niet verzoend met de waarheid dat de Burgeroorlog uitbrak om slavernij voor staten in het oude Zuiden te behouden. Die staten wilden zich daarom van de Unie afscheiden."
'Verloren zaak'
Het kerkhof waar Lee's rechterhand Stonewall Jackson ligt begraven, droeg tot voor kort zijn naam. Maar het heet nu, zeer neutraal: Oak Grove. Zijn standbeeld staat er nog wel. Het is nu een bedevaartsoord geworden voor populistisch rechts en een eerbetoon aan de zogeheten 'Verloren Zaak'. Dat is de vermeend superieure levensstijl van het oude Zuiden, die met het verliezen van de burgeroorlog ten onder ging.
Jones: "Er zijn twee spilfiguren voor deze 'Verloren Zaak': Lee en Jackson. Jackson wordt nu vereerd als een heroïsche bevelhebber. Bewonderaars van hem bezoeken dit kerkhof om hem en zijn erfenis te eren."
Afro-Amerikanen
Standbeelden verwijderd of nog aanwezig aan de ene kant, een poging tot het opgraven en de restauratie van verzonken verleden aan de andere. Een groep Afro-Amerikanen in Hagerstown, in het westen van de staat Maryland, wil de Afro-Amerikaanse krottenwijk in de stad renoveren. Doel: de trots van Afro-Amerikanen op hun stadsdeel aanwakkeren.
Nieuwsuur liep met twee leden van de groep, Reggie Turner en Tereance Moore, door het afro-Amerikaanse getto. Een zoektocht naar het "verbluffende verleden" van de buurt en de huizen die er staan.
Kroonjuweel is een net gerenoveerde woning in de wijk. Turner: "Er moet een huurder worden gevonden die recht doet aan het huis en de buurt. Die zich bewust is van het Afro-Amerikaanse verleden en van de potentie die deze buurt heeft."
