Na drie jaar onderzoek besluit het Openbaar Ministerie om een strafzaak rond negen Filipijnse vrachtwagenchauffeurs te seponeren. De truckers zouden zijn uitgebuit, maar volgens het OM is daarvoor te weinig bewijs. De chauffeurs, hun advocaat en vakbond FNV vinden de beslissing van het OM onbegrijpelijk, zeggen ze tegen Nieuwsuur.
De Jordaniër Mustafa T., die destijds in Nederland woonde, had de leiding over het transportbedrijf. De onderneming was in Polen gevestigd, maar de transporten werden vooral vanuit Rotterdam uitgevoerd.
T. beloofde de Filipijnse vrachtwagenchauffeurs een goed loon en goede arbeidsvoorwaarden. Maar volgens de chauffeurs maakten ze veel te lange werkdagen van soms 17 uur en moesten ze de tachograaf (die de rijtijden bijhoudt) onklaar maken. De weekends moesten ze doorbrengen in hun truck op een parkeerplaats in Rotterdam, terwijl het bedrijf een verblijfpek had moeten regelen. Ook zeggen de mannen dat ze te weinig loon kregen en hun baas ze verbaal bedreigde.
Dreigen met geweld
Als ze werk weigerden, dreigde T. met het intrekken van hun verblijfsvergunning, zegt Jeroen Maas, advocaat van de chauffeurs. "Dan moet je weer terug naar de Filipijnen, werd er gezegd. Er werd gedreigd met geweld, dat ze wel even in elkaar werden geslagen."
Voor de chauffeurs was de maat vol toen een van hen tijdens een rit in België een ongeluk kreeg en in het ziekenhuis belandde. De bedrijfseigenaar zou hem hebben gedwongen weer te gaan werken terwijl hij nog niet was hersteld. De negen chauffeurs en vakbond FNV deden hierna aangifte van arbeidsuitbuiting.
Het OM geeft een heel erg verkeerd signaal af; dat een werkgever hiermee kan wegkomen.
Het Openbaar Ministerie zegt dat er sprake is van een zeer onwenselijke situatie en slecht werkgeverschap, maar ook dat er te weinig bewijs is om de zaak voor de rechter te brengen. "Er was geen sprake van dwang, de rijtijden waren niet buitenproportioneel, en de dreigementen vonden niet tijdens het werkverband plaats", aldus de officier van justitie.
De chauffeurs zijn verbijsterd door het besluit van het OM. "Wat willen ze van ons als bewijs?", vraagt een van de chauffeur zich af. "Moet er eerst iemand doodgaan, voordat er een zaak komt?"
Voor de negen mannen voelt het besluit van het OM extra wrang omdat ze bijna een permanente verblijfsvergunning in Nederland zouden krijgen. (Vermeende) slachtoffers van arbeidsuitbuiting hebben daar na drie jaar recht op, ook als er nog geen uitspraak van de rechter is. Dat was voor de chauffeurs over twee maanden. "Sommige van deze mannen waren al bezig hun gezinsleden naar Nederland te laten komen", zegt advocaat Maas.
De truckers hebben inmiddels werk bij andere vervoerbedrijven, maar zullen nu terug moeten naar de Filipijnen. "Ik dacht dat Nederland bekend staat om zijn inzet voor mensenrechten, maar hier is geen sprake van gerechtigheid", zegt een van hen.
Chauffeurs Ryan en Ranel vertellen over het ongeluk, de dreigementen en het vermeende gedwongen doorwerken:
Het transportbedrijf van T. betaalde de chauffeurs minder dan het cao-loon, erkent het OM, maar méér dan het Nederlandse minimumloon. De chauffeurs werkten ook meer uren dan mocht, maar die overschrijding is volgens het OM niet "buitensporig" vergeleken met andere internationale chauffeurs.
En het feit dat hun baas niet zorgde voor een verblijfplek voor vrije dagen is op zichzelf geen uitbuiting, vindt het OM. "Alleen het moeten verblijven in de cabine en het krijgen van een wat lager loon dan beloofd is onvoldoende om te kunnen spreken van uitbuiting", zegt de officier van justitie.
'Moderne slavernij'
Edwin Atema, bestuurder van vakbond FNV, noemt de beslissing van het OM onbegrijpelijk. "Als we deze casus afzetten tegen hoe de maatschappij hier tegenaan kijkt en wat de politiek roept - termen als moderne slavernij, uitbuiting, waarvan hier sprake is - dan is het verschrikkelijk als zo'n zaak geseponeerd wordt."
Advocaat Maas: "Een bedrijf dat is opgezet in Polen om de Nederlandse regels te ontlopen, chauffeurs die dagen van soms wel 17 uur moeten maken, in het weekend in hun cabine moeten overnachten en zich moeten wassen in het water van de haven. Iedereen ziet dit als uitbuiting. Dan wordt er nu door het OM een heel erg verkeerd signaal afgegeven aan zo'n werkgever, dat hij hiermee kan wegkomen."
