De vaccinatiebereidheid onder Nederlanders met een migratieachtergrond is relatief laag, bleek onlangs uit onderzoek. Nieuwsuur ging de wijk in en sprak met mensen die proberen die bereidheid omhoog te krijgen. Wat blijkt: het actief ontkrachten van misvattingen werkt.
De lage vaccinatiebereidheid onder Nederlanders met een migratieachtergrond is zorgelijk, omdat binnen deze groep vaker mensen op de IC belanden met corona. Ze hebben vaker beroepen waarbij ze niet thuis kunnen werken, zijn vaker klein behuisd en er is vaker sprake van een ongezondere levensstijl en dus minder weerstand. "Als deze groep niet gevaccineerd is lopen ze dubbel gevaar", zegt arts-onderzoek Hamza Yousuf van het Amsterdam UMC.
Volgens arts-onderzoeker Yousuf komt de lage vaccinatiebereidheid vooral doordat Nederlanders met een migratie-achtergrond vaker een praktische opleiding hebben: "Dat is bepalend voor geloof in desinformatie en een lager vertrouwen in de overheid".
Cahit Mili, van Turkse afkomst, wantrouwt de overheid en de media. Op zijn Facebook deelt hij desinformatie:
Mamoun Loukili van stichting Aimon is een zogenaamd 'sleutelfiguur' in de Utrechtse wijk Overvecht. Hij is van Marokkaanse afkomst en gaat op straat het gesprek over vaccinatie aan met wijkbewoners. Volgens Mamoun zorgen berichten op sociale media voor veel onrust.
Eén jongen op straat claimt tegen Mamoun dat z'n 21-jarige vriend is overleden door het vaccin. Jongeren zijn echter nog niet aan de beurt voor vaccinatie. Anderen hebben op internet gelezen dat je binnen enkele jaren zal overlijden door het vaccin.
Ook gaat via Whatsapp een filmpje rond waarop te zien is hoe een schaar aan een bovenarm kleeft. Volgens de maker is hij magnetisch geworden door het vaccin. Ook wordt er gevreesd dat het coronavaccin een chip bevat.
De GGD Regio Utrecht maakt op haar beurt video's waarin dergelijke desinformatie wordt ontkracht. Een TikTok-filmpje waarin wordt uitgelegd hoe de 'magneet'-truc werkt is al 250.000 keer bekeken.
Binnen de gemeenschap wordt druk gediscussieerd. Sinan en Cemil zijn vrienden met een Turkse achtergrond. Sinan wil het vaccin wel, Cemil wil het nog langer aankijken.
Dat het ontkrachten van desinformatie helpt, blijkt uit onderzoek van het Amsterdam UMC, in samenwerking met de Universiteit van Cambridge. Duizend proefpersonen kregen twee filmpjes te zien. Het ene bevatte alleen feitelijke informatie, de andere ook ontkrachting van desinformatie. Ontkrachting overtuigde mensen 2,5 keer vaker dan alleen feiten.
Volgens arts-onderzoeker Yousuf is het ook belangrijk dat wordt uitgelegd hoe desinformatie in de wereld is geholpen.
Putri Hintaran van de GGD Regio Utrecht erkent dat desinformatie een grote rol speelt binnen minderheidsgroepen. Zij zet zich in voor het vergroten van de vaccinatiegraad in deze gemeenschappen: "Artsen van kleur vertellen waarom zij zich hebben laten vaccineren. Ze vertellen een oprecht persoonlijk verhaal, niet alleen medisch. Mensen willen zich wel kunnen herkennen. Culturele kennis helpt: vertaalde flyers of posters met 'Stroop je mouw op' werkt niet bij jongeren met een migratieachtergrond die serieuze vragen en twijfels hebben. Je moet vertrouwen winnen en investeren in relaties."
Hintaran: "Vaak hebben jongeren niet door wat de gevolgen kunnen zijn als ze hun ouders, uit angst, afraden om te vaccineren. Er zijn genoeg gevallen waarbij de ouders op de IC in de ziekenhuizen terecht komen en komen te overlijden. Dat willen die jongeren niet."
Ook in andere steden worden influencers binnen de gemeenschap ingezet. Imam Kemal Gözütok van de Fatih-moskee in Amsterdam raadt zijn geloofsgenoten aan zich te vaccineren, helpt indien nodig met het maken van de afspraak en gaat soms zelfs persoonlijk mee naar de prikstraat. "Vaccinatie is het advies van het RIVM en onze overheid, dus doen we dat." De Fatih-moskee is aangesloten bij Diyanet, het Turkse overheidsorgaan voor religieuze zaken. In Turkije wordt intensief campagne gevoerd voor vaccinatie.
Gözütok roept bij het vrijdaggebed op om ook andere maatregelen na te leven: "Samen komen we uit de pandemie, insjallah."
