Reactie Kuipers op noodkreet intensivisten: 'Vaccineren veel belangrijker, versoepelingen niet veel effect'

Volgens IC-teams van tien Brabantse ziekenhuizen en een ziekenhuis in Limburg eist de fysieke en emotionele belasting van de coronazorg zijn tol en is de kwaliteit van de zorg in gevaar. Nog verder opschalen van de IC-capaciteit is volgens de intensivisten een utopie geworden. In een brandbrief aan minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, schrijven ze "wees voorbereid".

De ondertekenaars bedoelen daarmee een scenario waarbij de ziekenhuizen de IC-zorg niet meer kunnen leveren. Ze vrezen voor 'code zwart', waarbij artsen selecteren wie wel en niet in aanmerking komt voor een plek op de intensive care.

Kuipers reageert vandaag op de noodkreet. "Ik voel met ze mee", zegt hij. "We zien de spanning, maar we helpen ze ook. En het is niet voor het eerst dat ik het hoor. Vaker bellen ziekenhuisbestuurders me met het bericht: 'we zitten tegen de grens aan'. Het lukt ons nog steeds om de IC-behoefte landelijk te verdelen, maar dat gaat wel ten koste van de reguliere zorg."

Passages uit de brandbrief:

Volgens Kuipers is het zo georganiseerd dat nooit één regio of één ziekenhuis het niet meer aankan. "Dan treedt het protocol in werking om te verdelen. We doen dit gezamenlijk. Maar langdurig verder opschalen is ondertussen verre van eenvoudig. Het gevolg is onder meer dat meer OK-personeel gaat werken op de IC's. Alle regio's helpen, we intensiveren de spreiding. Maar dat heeft dan wel effect op het hele verdeelsysteem."

De vraag blijft of de ergste piek in zicht is, zoals RIVM-baas Jaap van Dissel verwacht. Als die verwachtingen kloppen, zal het aantal opnames snel dalen, zei Van Dissel bij de laatste coronabriefing in de Tweede Kamer. Rond 1 mei moet dat duidelijk zichtbaar zijn.

Kuipers vindt dat nog onzeker. "Voor ons geldt - en ik zeg dat al sinds maart - als je iedereen vaccineert, met in ieder geval een eerste prik, dan is de kans echt veel kleiner dat er over drie weken zieke covid-patiënten binnenkomen. Daarvan zie je ook de resultaten in het Verenigd Koninkrijk en Canada. Jammer dat we het hier niet zo hebben gedaan, want dat ontlast meteen de zorg."

Hij kan weinig begrip opbrengen voor de opmerkelijke uitspraken van RIVM-topman Jaap van Delden. De vaccinatiecoördinator zei gisteren in een gesprek met het AD: "Als ik 66 zou zijn en de huisarts zou me bellen, zou ik me ook afvragen: vandaag AstraZeneca, of over twee of drie weken Pfizer?" Kuipers nodigt Van Delden uit om maar eens in een ziekenhuis te komen kijken.

Gevolg van ons gedrag

Dat vaccineren de sleutel uit de crisis is, zegt ook arts en voorman van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care Diederik Gommers. "We vaccineren op dit moment als een gek. Als er komende weken iets met het vaccineren misgaat, hebben we dus wel een groot probleem." Hij verwacht niet dat de versoepelingen van de coronamaatregelen zullen zorgen voor een piek in het aantal IC-opnames omdat het vaccineren nu echt op stoom is.

"Mensen nemen het op dit moment al niet zo nauw met een aantal coronamaatregelen, zoals de bezoekersregeling. We verwachten dat dat gedrag door die versoepelingen niet veel verandert", zeggen Gommers en ook Kuipers. Dat de IC's nu zo vol liggen is een gevolg van ons gedrag van drie weken geleden.

Kuipers vreest nu ook niet voor 'code zwart'. "We hebben in Nederland maximaal 1700 IC-bedden en we zijn nog niet bij die grens. Nu zitten we op 1450 bedden en we gaan naar 1550. Er is wel discussie om naar 1700 IC-bedden te gaan, maar dat gaat verder ten koste van overige zorg."

Het Amphia Ziekenhuis, één van de ondertekenaars, laat weten dat de rek eruit is. "We maken ons ernstige zorgen." Kijk in deze video mee op de IC en de nood-IC van het ziekenhuis:

"Als ik het vergelijk met vorig jaar: toen zaten we twee maanden lang op 1500 opgenomen covid-patiënten", zegt Kuipers. "Nu is dat al meer dan zes maanden het geval. De IC-bezetting is op het hoogste niveau en als je ziet dat er de afgelopen week 10 procent meer besmettingen zijn, dan gaan de opnamen de komende week inderdaad nog toenemen", verwacht Kuipers.

Twee werelden

Hij begrijpt daarom de noodkreet van de ziekenhuizen. "Het lijkt alsof we in twee werelden leven", zegt hij. "De wereld van versoepelen en 'we zijn over het ergste heen', versus het hoogste aantal besmettingen de afgelopen week, de verloven die in ziekenhuizen zijn ingetrokken en alle hens aan dek."

Het ministerie van Volksgezondheid laat weten dat de situatie in de ziekenhuizen de volle aandacht heeft. "Tegelijkertijd klinkt er ook een luide roep om perspectief vanuit de samenleving. Het kabinet maakt in de besluitvorming dan ook telkens een brede maatschappelijke afweging en dat is de reden geweest om per 28 april een voorzichtige eerste stap te zetten. Het kabinet blijft de cijfers en de prognoses nauwlettend volgen", aldus de reactie.