Er zijn steden in ons land met duizenden huizen waar niemand ingeschreven staat, maar waar wel mensen wonen. Het zijn criminelen die er anoniem verblijven, verborgen voor de autoriteiten. Gemeenten, politie en makelaars maken zich zorgen.
In onder meer Rotterdam en Tilburg zijn politieacties opgezet tegen criminelen die vanuit woonwijken opereren. Een plaats die eruit springt is Diemen, bij Amsterdam. Vooral Holland Park, een wijk met alleen duurdere koopwoningen en huurwoningen van meer dan duizend euro per maand, is bij criminelen in trek. Eind september werd er bij invallen al een malafide woningbemiddelaar gearresteerd. Daarbij hield de politie ook twee Colombiaanse criminelen aan.
Zie in deze video hoe de politie een woning binnenviel:
Gisteren hield de politie een nieuwe actie in de wijk. Hoofdinspecteur Arno van Leeuwen: "We hebben met de gemeente tien woningen gecontroleerd waar wat mis leek. Daarbij troffen we weer een aantal criminelen aan die met valse werkgeversverklaringen woningen hadden gehuurd en niet ingeschreven stonden bij het bevolkingsregister in Diemen. Dus die zaten hier anoniem."
Onder de aangehouden criminelen was een oude bekende. "We hadden hem vorig jaar al aangehouden voor de wapenwet. Hij speelde in een rapvideo terwijl hij een uzi in z'n handen had. Nu zat hij in de woning met een illegale Zuid-Amerikaanse prostituee."
Burgemeester Erik Boog maakt zich grote zorgen over de 'spookwoningen'. "Holland Park is een nieuwe wijk waar nog geen sociale samenhang is, mensen kennen elkaar nog niet goed. En daarmee is de wijk kwetsbaar voor ondermijnende criminaliteit, voor illegale verhuur. We hebben te maken gehad met mensenhandel, illegale prostitutie, drugsproductie en drugshandel vanuit woningen. Veel verschillende soorten fraude, uitkeringsfraude, toeslagenfraude."
Criminelen zoeken elkaar op
Criminelen gebruiken de illegale verhuur ook om onder de radar te blijven, zegt Boog. "Het gevaar is dat andere criminelen hen opzoeken, met beschietingen en liquidaties in de wijk tot gevolg."
"En het is onrechtvaardig. Je ziet dat zoveel mensen zo lang op een woning moeten wachten. En die woningen worden nu bezet door criminelen. Dat vind ik gewoon sociaal onacceptabel."
'Overheid loopt miljarden mis'
Volgens rechercheur Van Leeuwen gaat het in de regio Amsterdam om "een paar duizend" woningen waar criminelen zich anoniem verbergen. Volgens George Rasker van het Aanjaagteam Ondermijning speelt het probleem in alle 355 gemeenten. "Overal zijn woningen waarvan niet bekend is wie er woont."
Hij zegt dat de overheid jaarlijks 5,5 miljard euro misloopt, onder meer doordat de illegale bewoners geen belasting betalen.
De woonfraude gebeurt in heel Nederland, merkt ook makelaarsvereniging NVM. "Wat we zien is het topje van de ijsberg", zegt voorzitter Onno Hoes.
"Als je ziet wat er in Diemen gebeurd is, wat er in Rotterdam en andere plaatsen gebeurt, vraag je je af 'kan dat echt in Nederland?' Nou, sterker nog, het kan naast iedereen gebeuren. Het is schrikbarend dat de ondermijnende criminaliteit zo dichtbij huis aan het komen is."
Makelaar is poortwachter
Over de aanpak van de criminelen heeft burgemeester Boog wel een idee. "We moeten landelijk regelen dat verhuurders hun potentiële huurders beter kunnen screenen, zodat die geen valse papieren kunnen gebruiken om huurcontracten te krijgen."
Ook Rasker vindt dat de verhuurmakelaars hun "rol van poortwachter" beter moeten kunnen vervullen. "Ze geven zelf aan dat ze behoefte hebben aan een betere manier om anoniem verdenkingen van fraude te melden."
Boog denkt dan aan een landelijke zwarte lijst van criminele huurders en malafide woningbemiddelaars en betere uitwisseling van informatie tussen instanties. "Zo zou de belastingdienst informatie kunnen leveren om malafide huurders te weren. Er zijn de laatste jaren belangrijke stappen gezet in de aanpak van ondermijning, maar het moet en kan nog beter."
