Machteld Veen en Siebe Sietsma
Machteld Veen en Siebe Sietsma
In de wintermaanden zullen er grote hoeveelheden coronatests moeten worden afgenomen, maar Nederlandse laboratoria zeggen dat ze daarvoor te weinig materialen hebben. Het gaat om plastic wegwerpmaterialen die dna en chemicaliën in de testmachines moeten brengen. Het ministerie van Volksgezondheid verdeelt die plastics, maar de leveringen zijn volgens verschillende testlabs stelselmatig te weinig.
"We hebben noodgedwongen onze testcapaciteit met de helft verlaagd. Met meer materialen zou dat niet nodig zijn", zegt Paul Savelkoul van het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC). "En als we voor de winter moeten opschalen is dat echt een probleem."
Vooral de plastic onderdelen van grote producenten van testapparatuur, zoals Hamilton en Roche, zijn schaars. Daardoor kunnen labs met die apparatuur niet volop testen. "De plastics zijn misschien wel de nieuwe mondkapjes", zo verwijst Anton van Weert van Sanquin in Amsterdam naar tekorten in het begin van de crisis.
Bij het testen worden verschillende plastics gebruikt. Hieronder zie je een aantal voorbeelden:
De plastic materialen waar in Nederlandse laboratoria een tekort aan is, worden ook in ons land gemaakt. Een gespecialiseerde producent van deze plastics is in Limburg gevestigd, maar zijn materialen gaan met miljoenen tegelijk naar het buitenland. Volgens de directeur heeft de Nederlandse overheid slechts sporadisch bij hem besteld.
"We leveren nu aan overheden wereldwijd, van Zuid-Amerika tot China en Japan, Scandinavië en de VS", zegt directeur Tom Hendrikx van Bioplastics uit Landgraaf. Het bedrijf produceert allerlei plastics die op verschillende typen en merken apparatuur gebruikt kunnen worden. Hendrikx schroefde al aan het begin van de coronacrisis de productie flink op om aan de vraag te kunnen voldoen.
Maar grote orders vanuit Nederland bleven dus uit, zegt de directeur. "Ik denk dat bijvoorbeeld de Aziaten veel slagvaardiger zijn. Zij zijn er goed in tekorten aan te zien komen, Nederland is er goed in te constateren dat er een tekort is." Volgens Hendrikx gaat nu '98 procent' van zijn materialen naar het buitenland en slechts 2 procent naar Nederland.
De spullen van Bioplastics komen slechts mondjesmaat binnen bij de Nederlandse laboratoria, zo merkt ook Paul Savelkoul van het lab in Maastricht. "We gebruiken deze materialen als aanvulling, ze zijn nooit zo perfect als het origineel maar het werkt prima en we zijn uit de brand."
Waar de inkoop en verdeling van de materialen officieel loopt via het ministerie van Volksgezondheid, zijn sommige labs vanwege de tekorten maar zelf gaan bestellen bij het bedrijf in Landgraaf, zo bevestigen zij aan Nieuwsuur. Het gaat om labs die apparatuur van Roche gebruiken. Savelkoul kijkt daar van op. "Wij krijgen alle spullen via het ministerie, ik wist niet dat er laboratoria zijn die zelf bestellen. Voor zover ik weet is dat niet de afspraak."
Het ministerie zegt in een reactie dat er "voldoende plastics zijn voor de beoogde vraag". Hoeveel dit er zijn kan vanwege "bedrijfsgeheimhouding en concurrentiegevoelige informatie" niet worden aangegeven. Met de materialen van Bioplastics en de productielijn die Nederland nu zelf opzet voor cartridges, moet er volgens het ministerie genoeg voorraad voor de winter zijn.
Het is niet duidelijk waarom het ministerie materialen ontwikkelt die al voorhanden zijn bij een Nederlandse producent. Het ministerie kan niet zeggen waarom er niet eerder en op grotere schaal is ingekocht in Limburg.
