Hij heeft er naar eigen zeggen ook "een hekel aan", maar het dragen een van mondkapje is volgens de Amerikaanse epidemioloog Marc Lipsitch wel een essentiële maatregel om te voorkomen dat zwaardere ingrepen - zoals een lockdown - nodig zijn. Zeker omdat Nederland het systeem van bron- en contactonderzoek niet op orde heeft.
Lipsitch is een van de grondleggers van het R-getal voor covid-19, het getal dat aangeeft hoeveel anderen iemand met een corona-infectie gemiddeld besmet. De Harvard-professor schreef samen met Jacco Wallinga, hoofdmodelleur van het RIVM, een artikel over de R.
'Afwachten is geen optie'
Lipsitch is geschrokken van het aantal nieuwe besmettingen in Nederland, dat vandaag en gisteren bijna 6000 telde. Vorige week vrijdag was dat nog 3825. "Een R-getal van 1,17, dat is zeer zorgwekkend."
Helemaal met de winter voor de deur is afwachten geen optie meer, zegt Lipsitch. "Nu het kouder wordt, wordt het lastiger om social distancing-maatregelen te handhaven. We zijn weer vaker binnen en het aantal besmettingen zal verder groeien." Als met preventieve maatregelen het aantal nieuwe besmettingen niet snel daalt, is een lockdown onvermijdelijk, zegt hij.
Bron- en contactonderzoek moet je vergelijken met keukenpapier. Dat gebruik je niet voor een gebroken olietanker.
In het geval van kleine, lokale uitbraken kan het virus met snel testen en grondig bron- en contactonderzoek onder controle worden gehouden. Dit gaat in Nederland echter met horten en stoten. De teststraten zijn overvol en het duurt soms lang voor er getest kan worden.
Bovendien hebben de GGD's niet voldoende capaciteit voor bron- en contactonderzoek. Een van de oorzaken dat het systeem vastloopt is de manier waarop de tests worden verdeeld over de laboratoria, zo bleek eerder al uit onderzoek van Nieuwsuur.
Het gevaar is dat het virus zich verder verspreidt en het aantal besmette mensen te groot wordt, waarna de overheid het overzicht verliest en testen en volgen onmogelijk wordt. "Hoe groter de epidemie wordt, hoe minder effectief contact tracing is", zegt Lipsitch.
Contactonderzoek moet volgens hem vergeleken worden met een rol keukenpapier. "Dat gebruik je bij een klein ongelukje in de keuken, om dat snel aan te pakken. Als er een olietanker doormidden is gebroken, werkt wat keukenpapier niet meer. Daarom heb je preventieve maatregelen nodig, om dat te voorkomen."
"Handen wassen en maskers dragen is goedkoop en effectief", zegt Lipsitch. "Een echte lockdown is zeer destructief."
Ik heb ook een hekel aan het dragen van mondkapjes, maar het lijkt me een acceptabele maatregel.
Dat het dragen van een mondneusmaskers mensen onvoorzichtiger maakt over de afstandsregels, zoals RIVM-directeur Jaap van Dissel meermalen heeft gesteld, betwist Lipsitch. "Het is zelfs het geval dat mensen bewuster zijn van de dreiging en beter afstand houden."
In Nederland is het dragen van mondneusmaskers niet verplicht, maar er geldt wel een dringend advies. "Ik heb ook een hekel aan het dragen van een masker, maar het lijkt me een acceptabele maatregel. Als we besmettingen kunnen voorkomen door een maskertje te dragen, geeft dat ons dat de luxe om andere ingrepen - zoals een lockdown - te voorkomen."