Er komen meer meetpunten bij waterzuiveringsinstallaties waarmee het RIVM de opmars van het coronavirus in kaart wil brengen. Het aantal testpunten gaat van tachtig naar driehonderd.
Het rioolwater laat (dankzij ontlasting) in een vroeg stadium zien dat ergens corona heerst, nog voordat mensen zelf symptomen hebben. "Bij iets meer dan de helft van de corona-patiënten is het virus in de ontlasting te zien, al voor het virus detecteerbaar is met een test via de neus of de keel", zegt arts-microbioloog Jean-Luc Murk.
Voor het RIVM doet Murk onderzoek bij een rioolwatertappunt in Brabant naar de relatie tussen het rioolwater en het virus. "We willen binnenkort niet alleen kunnen vaststellen dat er virusdeeltjes in het rioolwater zitten maar ook van hoeveel huishoudens die deeltjes ongeveer afkomstig zijn", zegt hij. Tot nu toe is dat nog niet af te lezen aan het rioolwater, omdat nog niet duidelijk is hoeveel virusdeeltjes mensen gemiddeld uitscheiden als ze besmet zijn.
Nieuwsuur ging langs bij de zuiveringsinstallatie in Brabant waar rioolwater van zo'n 150.000 woningen en een aantal bedrijven wordt verzameld en onderzocht:
Voor een watermonster wordt er in 24 uur automatisch van elke 100 kuub rioolwater enkele milliliters water naar een vat gesluisd. Aan het eind van de dag zit er ruim twintig liter in het vat. Medewerkers van de zuiveringsinstallaties scheppen water uit dat vat in een literfles die naar het RIVM gaat.
Het screenen van riool- en afvalwater is in Israël al langere tijd een beproefde aanpak. Daar testen ze rioolwater al op grote schaal als early warning system. In de stad Ashkelon is door de Ben-Gurion Universiteit ook onderzoek gedaan naar hoeveel virusdeeltjes patiënten uitscheidden. Daarvoor werd rioolwater getest, afkomstig uit een hotel waar mensen verplicht in quarantaine zaten.
Tijdens dit onderzoek ontdekten ze dat veel meer wijken van de stad besmet waren met het coronavirus. ''Zo werd dit rioolwateronderzoek voor Israël een belangrijk instrument bij het indammen van het virus", onderzoekster Karin Yaniv. "We weten al dat er in een bepaald gebied corona heerst, nog voor de mensen het zelf weten."
Langer dan een maand
Arts-microbioloog Murk ziet de onderzoeken als een belangrijke stap in het indammen van het virus. Want als je wacht op ziekenhuisopnames, loop je altijd achter de feiten aan, meent hij. "Die toename zou je eerder in het riool kunnen zien."
Daarvoor is het dus wel van belang dat ze meetbaar maken hoeveel virusdeeltjes patiënten afscheiden. "We hebben ontdekt dat het virus soms nog langer dan een maand na de besmetting in de ontlasting te zien is. Het kan dus zo zijn dat iemand allang weer klachtenvrij is en niemand meer besmet, maar het virus alsnog wordt aangetroffen in het riool."
Riool belangrijker dan de teststraat?
Vooralsnog zien onderzoekers het onderzoek in rioolwater als aanvulling op de testen van de GGD's. "Veel mensen hebben geen klachten dus zij melden zich niet bij een teststraat", licht Murk toe. Daarnaast komen bij de teststraat alleen mensen die bereid zijn zich te testen.
"Die bereidheid is best wel laag, zo'n 20 procent van de mensen met klachten gaat langs een teststraat. Het riool geeft wel totaalplaatje van een regio, want met het riool vang je gewoon iedereen die naar het wc gaat. Alleen kan je er nog geen bron- en contactonderzoek mee doen."
Het RIVM maakt morgen de nieuwe testresultaten bekend van tachtig rioolzuiveringslocaties, die vanaf dan ook iedere week gepubliceerd worden op het coronadashboard.
