Milena Holdert en Fleur Damen
Milena Holdert en Fleur Damen
"Zorg dat je voldoet aan het Bouwbesluit", zei RIVM-directeur Jaap van Dissel dinsdag in de coronabriefing op de vraag wat scholen moeten doen aan ventilatie. "Dat lijkt mij een helder advies." Maar over die helderheid bestaan nu twijfels.
Het Bouwbesluit is een verzameling normen waaraan alle gebouwen moet voldoen. Volgens experts is het niet toegespitst op het voorkomen van verspreiding van infectieziekten. Ook over de ventilatiesystemen in 1100 overheidsgebouwen is onduidelijkheid.
'Geen idee' of scholen voldoen aan regels
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap (OCW) schrijft gisteren in een brief aan de Kamer dat "veel scholen voor hun eigen gebouwen al nagegaan zijn hoe het met de ventilatie gesteld is". Hoeveel scholen aan het Bouwbesluit voldoen, weet het ministerie niet. Dat wordt niet bijgehouden. De term 'veel' is gebaseerd op "signalen" die het ministerie ontving vanuit de onderwijsraden, zegt een woordvoerder.
Maar de voorzitter van de vereniging van middelbare scholen, Paul Rosenmöller, zegt tegen Nieuwsuur: "We hebben geen idee hoeveel scholen wel of niet voldoen aan het Bouwbesluit, dat weet eigenlijk niemand". De VO-raad gaat dat nu in kaart brengen.
'Bouwbesluit hiervoor niet ontworpen'
Maar zelfs áls ieder gebouw voldoet aan de eisen in het Bouwbesluit, betwijfelen experts of dat genoeg is om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. "Het Bouwbesluit is niet ontworpen om te beschermen tegen ziektes die zich door de lucht verspreiden", stelt Martijn de Riet, die organisaties advies geeft over het Bouwbesluit.
Philomena Bluyssen, professor binnenklimaat aan de TU Delft, beaamt dat. "De ventilatienormen voor schoollokalen zijn opgesteld zodat kinderen niet duf worden en goed kunnen leren. Of die richtlijnen ook werken om het virus uit de lucht te halen, is nog maar de vraag."
De eerste middelbare scholen gaan maandag weer open in het noorden van het land. Nederland hanteert geen afstandsregel tussen leerlingen of mondkapjesplicht in scholen, ondanks advies van het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding om dat wel te doen. In verschillende andere Europese landen gelden wel afstandsregels tussen leerlingen en worden mondkapjes gedragen op scholen.
Discussie over rol ventilatie
De discussie over de rol van ventilatie bij de verspreiding van het coronavirus speelt al maanden. Bekend is dat het virus zich verspreidt via grote druppels die vrijkomen bij praten, hoesten, en zingen.
Maar deskundigen wereldwijd waarschuwen al lange tijd dat het coronavirus zich ook verspreidt via minuscule onzichtbare deeltjes in de lucht die langer in een ruimte kunnen zweven ('aerosolen'). Ventilatie helpt vooral daartegen.
Zie in deze video hoe aerosolen zich verspreiden en wat we ertegen kunnen doen:
Maar het RIVM is nog altijd van mening dat aerosolen geen belangrijke rol spelen in de overdracht van het virus. Daarom is in Nederland relatief weinig aandacht voor ventilatie geweest. Wel paste het instituut eind juli in stilte plots de ventilatierichtlijn aan: recirculatie van lucht binnen één ruimte moet vermeden worden, zodat druppels én aerosolen niet binnen één ruimte rondgepompt worden.
Ambtenaren weer naar kantoor?
Naar aanleiding van die aanpassing is het ministerie van Binnenlandse Zaken gestart met het "inventariseren" van de ventilatie in de 1100 overheidsgebouwen. Onder meer via een steekproef wordt onderzocht welk type ventilatiesysteem aanwezig is. Dat is nu nog onbekend. Volgens het ministerie voldoen de gebouwen van de Rijksoverheid zelf "in principe" wel aan het Bouwbesluit.
Concrete aanpassingen in de systemen worden nog niet gedaan. Het ministerie wil dat pas doen als het OMT, dat eind augustus bijeenkomt, dat adviseert. Hoe lang het duurt om ventilatiesystemen aan te passen, weet het ministerie niet. Als het thuiswerken in september wordt losgelaten is het daarom de vraag of ambtenaren ook meteen weer naar kantoor kunnen.
Het RIVM stelt dat haar eigen gebouwen voldoen aan het Bouwbesluit, maar verwijst voor verdere details over het precieze ventilatiesysteem naar de beheerder van het Poonawalla Science Park, waar het gevestigd is.
Ook Kamerleden hebben veel vragen over ventilatie en corona. Fleur Agema (PVV) agendeerde de kwestie al verschillende keren en ook Pieter Omtzigt van coalitiepartij CDA stelde deze week vragen over hoe het zit met de ventilatie in overheidsgebouwen.
