Na twee maanden onderhandelen was het reddingspakket voor KLM gisteravond rond. Het gaat om een bedrag van 3,4 miljard euro: een lening van één miljard en verder staatsgaranties om leningen bij banken af te sluiten.
Minister Wopke Hoekstra van Financiën twijfelt er nauwelijks aan dat de overheid het geld weer terugkrijgt. "Garanties bestaan zelden in het leven, maar we hebben het contract zo opgesteld dat de zekerheden aan de kant van de Nederlandse regering enorm zijn", zegt hij tegen Nieuwsuur.
"Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zeg ik dat dat geld ook weer een keer terugkomt."
'Schiphol is nu een grote parkeerplaats'
KLM heeft het steungeld nodig om de coronacrisis te overleven. De afgelopen tijd waren er nauwelijks vluchten en waarschijnlijk vliegen we ook de komende maanden of zelfs jaren nog een stuk minder dan voorheen.
Hoekstra: "Als tachtig, negentig procent van al je vliegtuigen aan de grond staat, dan heb je natuurlijk wel een probleem. Ik denk dat iedereen die af en toe over de A4 rijdt, ziet dat die startbanen en landingsbanen verworden zijn tot een grote parkeerplaats. Dit is een sector die een hele moeilijke periode voor de boeg heeft."
Als je eerlijk bent moet je constateren dat KLM al niet het bedrijf was met de allerbeste kostenbasis.
Eerder kregen onder meer Lufthansa en Alitalia al staatssteun van 'hun' landen. Andere maatschappijen zijn hierover niet onverdeeld positief. Zo vindt Ryanair-topman Michael O'Leary dat de subsidies leiden tot oneerlijke concurrentie, omdat budgetmaatschappijen geen steun ontvangen. De coronacrisis toont volgens hem bovendien aan hoe slecht de bedrijfsmodellen van de traditionele maatschappijen zijn.
Hoekstra is het deels met O'Leary eens. "Als je eerlijk bent en je kijkt naar hoe luchtvaartmaatschappijen al voor corona functioneerden, dan moet je constateren dat KLM al niet het bedrijf was met de allerbeste kostenbasis."
Kan je een relatief log bedrijf als KLM dan niet beter ten onder laten gaan, juist nu we voorlopig een stuk minder vliegen? Dat was volgens Hoekstra geen optie. "We hebben dit echt gedaan vanwege die vitale rol die Schiphol vervult. KLM is nou eenmaal de met afstand de grootste en belangrijkste luchtvaartmaatschappij die vliegt op Schiphol."
Duurzaamheidseisen 'zo zacht als boter'
KLM krijgt de staatssteun niet voor niets. Het bedrijf moet flink in de kosten snijden, het aantal nachtvluchten ook op de lange termijn verminderen en de salarissen van het personeel verlagen.
Verder moet de luchtvaartmaatschappij een "actieve bijdrage" leveren aan duurzaamheid. De klimaateisen gaan echter niet verder dan al bestaande afspraken. Coalitiepartij D66 vindt de eisen daarom te mager. GroenLinks-leider Jesse Klaver is er zelfs "verbaasd en boos" over. "Alles wat nu is afgesproken, was eerder al afgesproken."
Sijas Akkerman van Natuur & Milieu noemt de duurzaamheidsvoorwaarden die KLM krijgt opgelegd "zo zacht als een pakje boter op deze tropische dag". Hij had gewild dat KLM zich moest committeren aan een snellere CO2-reductie.
Hoekstra: "Andere partijen zullen zeggen dat het schande is dat er überhaupt wat over klimaat in de afspraken staat. Wij hebben gezocht naar een verstandig besluit voor de onderneming dat ook uitlegbaar is aan de belastingbetaler - die moet uiteindelijk deze leningen ophoesten - en wat ook tegemoetkomt aan de wensen van duurzaamheid, overlast, loon en bonussen."
