Met het oog op het blijvende coronavirus wil het kabinet standaard zo'n 1700 IC-bedden beschikbaar hebben, zeker 550 meer dan er nu beschikbaar zijn. Ernst Kuipers, van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding, is gevraagd de zorg in Nederland voor te bereiden op een tweede golf.
Uiterlijk 25 juni moet er een draaiboek liggen. Het plan moet ook de reguliere zorg overeind houden. "Een gigantische klus", zegt Kuipers. "We zijn de afgelopen maanden natuurlijk ontzettend overvallen en hebben het opgevangen zo goed als we konden. Maar het neveneffect was ook serieus: de reguliere zorg is op een laag pitje komen te staan en dus de kankerzorg en hart-en vaatziektenzorg ook."
Buddy's
Kuipers denkt dat er een paar duizend levens van coronapatiënten zijn gered, maar dat er mogelijk net zo veel zijn verloren door het wegvallen van de reguliere zorg. "We onderzoeken nu hoe we coronapatiënten kunnen opvangen terwijl we de andere zorg laten doorgaan."
Het is een groot vraagstuk en de tijd dringt, zegt Kuipers. "Ons streven is dat half oktober alles staat. Dan moeten de faciliteiten er zijn en het personeel. En een deel van het personeel moet dan zijn bijgeschoold."
Dat extra personeel is een van de grootste knelpunten. Kuipers: "De IC-verpleegkundigen hebben afgelopen periode zeer zware diensten moeten draaien. Dus kijken we samen met en de intensivisten hoe we bijvoorbeeld beter gebruik kunnen maken van buddy's: verpleegkundigen van andere afdelingen. Hoe we die snel kunnen bijscholen."
Ik kan geen blik verpleegkundigen opentrekken. Of toveren. Dat is op korte termijn gewoon echt een sprookje.
Zo wordt er gedacht aan de inzet van medisch studenten en het uitbreiden van de werkuren van parttime verpleegkundigen. Of apothekersassistenten inzetten voor het klaarmaken van medicatie. "En misschien teams maken van mensen die kunnen helpen bij het keren van patiënten. Ze hoeven niet allemaal uit de zorg te komen."
Maar het hoofd van de Intensive Care van het Amsterdam UMC, Armand Girbes, is kritisch. "Ik hou wel van een beetje realisme. Ik kan geen blik verpleegkundigen opentrekken. Dat is op korte termijn gewoon echt een sprookje."
Hij ziet wel mogelijkheden in het verkort opleiden van verpleegkundigen die al dichtbij het IC-werk staan. "Maar die zijn eigenlijk ook op andere plekken hard nodig. Uiteindelijk moet er gewoon structureel meer personeel bij, en dat is niet zomaar geregeld."
Zorgvuldig bewaken
IC-verpleegkundige Thomas Smits ook van het Amsterdam UMC, beaamt de zorgen van zijn collega Girbes. "Er komt veel kijken bij het zorgvuldig bewaken, verplegen en behandelen van een ernstig zieke patiënt. Sommige mensen denken misschien dat het een kwestie is van een bed met beademingsapparatuur neerzetten. Maar wij moeten heel snel zien of bijvoorbeeld iemands zuurstof daalt. En dat kan denk ik niet als je vijf bedden verderop staat."
Smits legt uit dat het werk loodzwaar is, zeker tijdens een coronapiek. Hij heeft diensten van 12 uur gedraaid. "Meer mensen zullen voor dit vak moeten kiezen. Mensen kiezen voor dit vak om anderen te helpen, maar het is ook echt belangrijk dat de maatschappelijke waardering vertaald wordt naar een structurele verbetering van arbeidsvoorwaarden."
'Applaus is niet genoeg'
Ook voor Girbes is dat een belangrijk punt. "We hebben tijdens de crisis gezien op wie het aankomt: de mensen aan het bed. Die hebben loodzwaar werk verzet. Maar als je kijkt naar de vergoeding die er tegenover staat, verdient een junior stafadviseur beter."
Als de conclusie is dat er structureel meer verplegend personeel nodig is, moet er volgens Girbes en Smits meer tegenover staan. Ook in secundaire arbeidsvoorwaarden. "Een applaus is echt niet genoeg", zegt Girbes. "De mensen die nu parttime werken of het vak hebben verlaten, hoe kunnen we die weer voor honderd procent terugkrijgen? Laten we beginnen met het herwaarderen van deze functie, structureel."
