De leden van het christelijk mannenkoor De Lofzang uit Heerde hebben het coronavirus in alle hevigheid én in al zijn verschijningsvormen leren kennen. Op 9 maart was de laatste repetitie en in de weken erna moesten ze zeven leden begraven.
Tientallen koorleden werden ziek. De een wat meer dan de ander, de meesten konden het thuis uitzieken. "Al een week na de laatste repetitie kregen we te maken met de eerste ziekenhuisopname. Een paar weken later verloren we zes leden en een oud-lid", zegt Dietrik Augustinus, secretaris van het bestuur.
Wereldwijd worden repetities en optredens van koren gerekend tot de zogeheten superspreader events, bijeenkomsten waarbij het virus zich massaal verspreidt. Net als bijvoorbeeld carnaval en de feesten in Oostenrijkse après-skibars.
Ziekte verliep bij elk koorlid anders
Het koor De Lofzang is twee maanden later nog steeds in rouw. Ook is de verbazing groot dat de ziekte zich binnen het koor zo verschillend openbaarde. Tientallen mannen werden ziek, maar het ziekteverloop en de heftigheid was bij iedereen verschillend.
Hoewel de zangers met hun gemiddelde leeftijd van boven de 65 in de risicogroep vallen, hebben de meeste milde klachten gehad. Augustinus kreeg zelf ook milde symptomen. "Maar het koorlid dat voor me stond, is overleden. Het blijft een raadsel."
Volgens Debbie van Baarle, hoogleraar immunologie aan het UMC Utrecht en verbonden aan het RIVM, is het immuunsysteem er verantwoordelijk voor dat corona zo verschillend greep krijgt op het lichaam. "Het is een complex systeem maar eenvoudig verklaard komt het op het volgende neer. Het begint een paar uur nadat het virus is binnengedrongen. Dan komt een aangeboren afweersysteem in actie dat andere afweercellen activeert die het virus isoleren en met antistoffen uitschakelen. Vervolgens ruimen witte bloedlichaampjes, zogeheten T-cellen, het virus op."
Als in dit systeem iets mis is, krijgt het virus vrij spel. "Daar spelen genetische factoren een rol bij. Leeftijd speelt ook een rol, en verder zaken waar we aan bloot zijn gesteld tijdens ons leven. Dat kan de leefstijl zijn of andere ziektes die zorgen voor een betere of slechtere afweer."
Het blijft onduidelijk wat de precieze reden is dat bij een coronabesmetting bij sommigen het afweersysteem niet goed werkt. Volgens Van Baarle gaat er bij die mensen mogelijk iets mis in de beginfase van het afweersysteem, bij de "controle" van het virus. "Wat je dan ziet gebeuren is dat het afweersysteem nadelige effecten van het virus gaat ondervinden. Die T-cellen worden constant geactiveerd omdat het virus actief blijft en raken vervolgens uitgeput. Dan gaat het langzamerhand steeds slechter."
Meer 'koffiedrinkers' ziek
Naast het sterk verschillende verloop van de besmettingen, viel het Heerdense mannenkoor nog iets anders op. Voorzitter Martin Eikelboom: "Leden zijn zelf op onderzoek uitgegaan en ze ontdekten dat vooral de koorleden die in de pauze in de koffiehoek stonden, ziek zijn geworden. De andere leden die in de hal frisdrank of bier dronken zijn grotendeels gespaard gebleven." De koffiedrinkers stonden en zaten in een kleinere ruimte dicht bij elkaar. Dat is een risico, zeker als de ruimte slecht geventileerd is.
Vanwege de risico's zal vermoedelijk wereldwijd geen koor meer gezamenlijk optreden voordat er een effectief vaccin is. Ook De Lofzang niet. Het is een slag voor het gemeenschapsleven in het zwaar getroffen Heerde.
