Wereldwijd wordt op 94 locaties gewerkt aan een mogelijk coronavaccin. Er zijn al acht trials met proefpersonen van start gegaan, waarvan vier in China. De rest vindt plaats in de VS, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Binnenkort volgen er meer, waaronder in september de trial van het in Nederland gevestigde Janssen.
De zoektocht naar een vaccin lijkt misschien een race met uiteindelijk maar één winnaar. Maar om de hele wereld van vaccins te kunnen voorzien zijn waarschijnlijk meerdere, verschillende soorten nodig.
"Om miljarden doses van een vaccin te kunnen produceren zul je meerdere fabrieken op diverse plaatsen ter wereld nodig hebben", zegt Frederik Kristensen van Cepi, een stichting die onderzoeken naar vaccins financiert. "Ook voor het geval een vaccin toch gevaarlijke bijwerkingen blijkt te hebben, moet je alternatieve oplossingen achter de hand hebben."
'Ouderen hebben iets sterkers nodig'
Ook Marc Kaptein, medisch directeur van farmaceut Pfizer in Nederland, zegt dat slechts één vaccin niet genoeg is. "De kans is groot dat diverse types vaccins nodig zullen zijn. Oude mensen hebben mogelijk iets sterkers nodig dan jonge mensen. We weten bijvoorbeeld dat 80-plussers een minder actief immuunsysteem hebben, dus wellicht heb je daar een ander vaccin voor nodig dan voor de 55-plusser."
Als een farmaceut een werkend vaccin heeft gemaakt dat breed verspreid kan worden, moeten andere producenten dus doorgaan met de ontwikkeling van hún vaccin. "Als ons vaccin blijkt te werken, dan hebben wij eind 2021 een miljard exemplaren geproduceerd", zei Hanneke Schuitemaker, hoofd virale vaccins bij Janssen, deze week. "Maar als 60 procent van de bevolking immuun moet zijn om weer normaal te leven, dan hebben we meerdere vaccins nodig."
Amerikanen eerst?
Frederik Kristensen van Cepi hoopt dat er tegen het einde van dit jaar een eerste vaccinsoort beschikbaar is. "Maar dat zal alleen voor toediening op beperkte schaal zijn. Dat moet je dus eerlijk verdelen, bijvoorbeeld onder mensen in de zorg en risicogroepen. Voordat je de hele bevolking kunt vaccineren, zit je op z'n minst in 2021, zo niet later."
Voor die eerlijke verdeling is wereldwijde samenwerking nodig. Ook omdat de verschillende vaccinsoorten die in verschillende landen ontwikkeld worden waarschijnlijk niet voor alle leeftijdsgroepen even effectief zijn. De Europese Commissie organiseert maandag een online conferentie waar 7,5 miljard euro opgehaald moet worden bij overheden en organisaties voor wereldwijd vaccinonderzoek. Er zal een pleidooi worden gedaan voor internationale samenwerking bij de ontwikkeling van vaccins, behandelingen en tests.
Maar ondertussen lijken de Verenigde Staten ervoor te kiezen hun eigen weg te gaan. De Amerikaanse regering lanceerde donderdag Operation Warp Speed om tegen het einde van dit jaar 100 miljoen vaccins beschikbaar te hebben. Alleen voor Amerikanen.
Zorgelijk, vindt Kristensen. "Er moet een gezamenlijk systeem komen voor de eerlijke verdeling, distributie en toediening van zo'n vaccin. Dat vereist mondiale samenwerking. Anders zal het snel ontaarden in internationaal getouwtrek om wie als eerste de hand kan leggen op de beste vaccins. Waardoor waarschijnlijk een paar rijke landen het leeuwendeel inpikken."
