Bij de aanpak van criminele families werken organisaties nu te veel langs elkaar heen. Om te voorkomen dat kinderen net als hun ouders en grootouders in de criminaliteit belanden, moet er veel beter worden samengewerkt. Dat stellen de auteurs van een rapport dat vandaag verschijnt.
"Partijen op het gebied van opsporing weten elkaar steeds beter te vinden en ook organisaties aan de zorgkant werken steeds meer samen, maar tussen die twee staan nog steeds behoorlijk grote schotten", zegt criminoloog Toine Spapens. "De repressieve en preventieve kant moeten elkaar beter weten te vinden."
Onderzoeker en mede-auteur Hans Moors vult aan: "Zolang politie, onderwijs, gezondheidszorg en jeugdhulpverlening niet met elkaar samenwerken, zetten we wel vol in op het opsporen van drugshandel en -productie, maar laten we het systeem erachter bijna ongemoeid."
Opgevoed met criminele normen en waarden
Het rapport is een vervolg op een onderzoek uit 2017 waarin Moors en Spapens de problematiek rond criminele families op de kaart zetten. In dat rapport beschreven ze zeven criminele families uit Noord-Brabant waarin de misdaad van generatie op generatie werd doorgegeven.
"Die families moet je eigenlijk zien als heel gesloten verbanden, waarbij partners en vrienden ook worden gezocht binnen het eigen milieu", zegt Spapens. "De opvatting over criminaliteit die binnen dat milieu heerst, wordt op die manier steeds doorgegeven."
Dat ziet ook Greetje Bos, die als wethouder in Breda verantwoordelijk is voor de aanpak van criminele families. "De appel valt niet ver van de boom, dat zeggen ze niet voor niks. Het kind van een advocaat gaat rechten studeren en het kind van een crimineel krijgt de criminele normen en waarden mee. Dat is dan het kader."
Kinderen willen zelf vaak ook ontsnappen uit het criminele milieu. Het is heel stressvol.
In Breda proberen ze met projecten kinderen uit zo'n criminele familie weer op het rechte pad te brengen en te begeleiden naar school en werk. Zoals Kennedy die net als een aantal familieleden in het criminele circuit belandde. Hij zat toen pas net op de middelbare school.
"Ik ging om met de verkeerde mensen en deed toen foute dingen", zegt Kennedy. Hij pleegde diefstallen en raakte betrokken bij een steekpartij. Door de begeleiding vanuit het project heeft hij de criminaliteit nu achter zich gelaten en gaat hij weer naar school.
Volgens Spapens willen de kinderen zelf vaak ook ontsnappen uit het criminele milieu. "Het is een heel stressvol leven. Er zijn bedreigingen, misschien is je vader wel neergeschoten of zelfs geliquideerd. Door alle stress is er vaak huiselijk geweld. Dat is geen leuk leven."
Informatie met elkaar uitwisselen
Volgens recherchechef Rienk de Groot, van de politie Zeeland-West-Brabant, is een combinatie van straf en zorg nodig bij de aanpak van criminele families. "Via het strafrecht de beroepscriminelen eruithalen en vastzetten, en vervolgens de jeugd de helpende hand bieden."
Een struikelblok is dat politie, scholen, artsen en jeugdzorg vaak geen informatie met elkaar mogen uitwisselen. Meestal vanwege de schending van de privacy. "Op die manier is het lastig om tot een integrale aanpak te komen. Dus het zou een stap voorwaarts zijn als dat beter wordt geregeld."
Volgens wethouder Bos zou dat veel schelen. "Stel een vader is bij de zorg in beeld vanwege mishandeling en bij de politie vanwege drugshandel. Als je die informatie kan delen, kunnen beide partijen zoveel mogelijk doen om te zorgen dat zijn kind op het rechte pad terechtkomt."
