Jorn Jonker
politiek verslaggever
Jorn Jonker
politiek verslaggever
Nederland moet nu niet dezelfde fouten maken als tijdens de vorige crisis. Daarvoor waarschuwen de fractievoorzitters van D66, PvdA en ChristenUnie in gesprek met Nieuwsuur. Dat betekent volgens hen: niet te snel bezuinigen als de staatsschuld straks is opgelopen, maar onszelf wat ademruimte geven.
Al tijdens de vorige economische crisis werd er fors bezuinigd om de staatsschuld weer omlaag te brengen. Nu doen we opnieuw grote uitgaven in een poging de economie overeind te houden. Onze staatsschuld zal dus weer flink oplopen. Daarom dringt zich ook de vraag op: gaan we straks opnieuw een bezuinigingsronde in?
De fractievoorzitters van D66, PvdA en ChristenUnie zien dat niet zitten. Ze willen niet meteen korten om de schuld snel omlaag te brengen, maar eerst nog een poosje overheidsgeld uit blijven geven om de economie echt op te laten starten. "We moeten niet de fout maken van de vorige economische crisis", zegt Rob Jetten (D66). We hebben toen heel snel fors bezuinigd, op de publieke sector, en ook veel belastingen verhoogd. Waardoor we eigenlijk de economie nog langer hebben afgeremd."
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie, vult aan: "We moeten goed kijken naar het effect van bezuinigen in de vorige crisis. Ik denk dat we daar allemaal met gemengde gevoelens op terugkijken. Dat je toen eerder de crisis hebt verdiept."
'Neem tijd voor aflossen'
De partijen denken wel dat de opgelopen staatsschuld uiteindelijk weer wat afgelost moet worden, maar willen daar vooral de tijd voor nemen. Wie de rekening tegen die tijd betaalt? Ze kijken alle drie ook naar de grootste bedrijven die volgens hen nu nog te weinig bijdragen. "De bedrijven die miljardenwinsten maakten en die dat straks weer gaan doen, moeten zich realiseren dat ze geholpen zijn door de samenleving", zegt PvdA-leider Lodewijk Asscher. "En dan moet je dat ook teruggeven aan de samenleving."
Jetten denkt niet dat dit grote bedrijven zal afschrikken om straks hun onderneming weer in Nederland op te bouwen. Volgens hem laten we juist in deze crisis zien dat we dergelijke bedrijven in moeilijke tijden helpen met steunmaatregelen. Dat zou ze gerust moeten stellen. Jetten wil overigens niet gewoon afwachten tot we als land weer genoeg verdienen om de staatsschuld 'vanzelf' af te lossen. Hij bepleit ook hervormingen en investeringen in bijvoorbeeld de woningmarkt.
De D66'er wil net als de PvdA en de ChristenUnie dat mensen in flexbanen beter beschermd gaan worden. Die groep werknemers zit bij crises het snelst zonder werk en inkomen, benadrukken ze.
'Laat bedrijven buffers aanleggen'
Het valt Segers op dat de bedrijven die eerder grote winsten maakten, nu "al na een paar weken" aankloppen voor steun. Hij stelt voor dat deze bedrijven na de crisis hun winsten niet weer direct mogen opmaken en uitkeren, maar dat ze verplicht moeten investeren in hun eigen vermogen en zo voortaan ook zelf meer buffers aanleggen.
Het kan best zijn dat er straks iets bezuinigd moet worden, maar leg de rekening daarvan vooral niet opnieuw neer bij de publieke sector, zeggen alle drie de fractievoorzitters. Asscher: "Ik zeg niet: laat het allemaal maar waaien. Je moet altijd voorzichtig zijn met overheidsgeld. De rekening moet wel betaald worden, maar dan door de mensen die het breed hebben."
