De coronacrisis raakt bijna alle landen keihard. Ook de twee grote wereldmachten blijven niet gespaard. Juist niet: in China begon de corona-uitbraak en het land moest complete miljoenensteden dichtgooien. De economie van het land krimpt voor het eerst in meer dan veertig jaar. De Verenigde Staten lijken nu op de piek van de corona-curve te zitten. Tienduizenden Amerikanen zijn al overleden, miljoenen verloren hun baan.
Beide landen zullen zwaar gehavend uit de crisis komen. Maar deskundigen verwachten dat China van de situatie kan profiteren en dat de rol van Amerika steeds meer raakt uitgespeeld.
China benut crises
China kan in het vacuüm stappen dat de VS achterlaat, zeggen China-experts Ties Dams en Kishore Mahbubani. President Donald Trump uitte de afgelopen jaren regelmatig kritiek op internationale organisaties, en kondigde deze week aan te stoppen met het financieren van de wereldgezondheidsorganisatie WHO. "Op het moment dat Amerika de rol van hoeder van de internationale orde laat vallen, zegt China 'oké, dan komen wij wel op voor het algemeen goed'", zegt Dams.
De Chinese Communistische Partij slaagt er altijd in crises goed te benutten, zegt Dams. "De afgelopen dertig jaar heeft China altijd winst weten te boeken uit dit soort chaos. Neem de financiële crisis in 2008. Met snelle stimulerende maatregelen probeerde China niet alleen de eigen zaken te redden maar ook de voetafdruk in de Europese economie te vergroten. Wanneer Nederland en Duitsland Griekenland streng aankeken, zeiden de Chinezen: wij investeren wel in de haven van Piraeus. Dat heeft geopolitieke waarde."
Datzelfde patroon ziet Dams nu ook. "Chinese investeerders staan klaar om Europese bedrijven in handige sectoren over te nemen. Juist nu in de coronacrisis. In plaats van alleen de brand in eigen land te blussen, maken ze van het moment gebruik om op het wereldtoneel terrein te winnen."
En nu China in eigen land het coronavirus grotendeels onder controle lijkt te hebben, probeert het andere landen te helpen. De afgelopen weken doken overal Chinese artsen en beschermingsmiddelen op. Dams: "Onderschat het effect daarvan niet. In allerlei Oost-Europese landen denken mensen dat China nu de meeste hulp heeft geboden. Dat is niet zo, maar lijkt wel zo door de vele foto's en video's die zijn verspreid."
China maakt vrienden
Volgens de Singaporese diplomaat en oud-VN-ambassadeur Kishore Mahbubani zijn dit geen eenmalige acties van China, maar onderdeel van een langetermijnstrategie. "China zag tien, twintig jaar geleden aankomen dat het machtiger en machtiger zou worden. Het beleid dat Trump begon om China klein te krijgen, zagen ze al lang aankomen."
"Daarom werkt China al jaren aan het sluiten van vriendschappen en economische banden met zoveel mogelijk landen, bijvoorbeeld door middel van de nieuwe zijderoute. Wanneer de VS meer drastische actie onderneemt tegen China, zullen de Amerikanen zien dat steeds minder landen daaraan mee willen doen."
Minder respect voor VS
Dat Trump de door de VS en Europa gebouwde wereldorde "afbreekt", inclusief vrijhandelsverdragen, kan ook voor China gevaarlijk zijn, zegt Dams. Maar: "China bouwt aan een eigen alternatieve wereldorde. De investeringen van president Xi Jinping in de nieuwe zijderoute, misschien wel het grootste vrijhandelsoffensief ter wereld, gaan door."
Mahbubani benadrukt wel dat we nog midden in de "fog of war" van de coronacrisis zitten. "We weten de uitkomst nog niet. China heeft, na aanvankelijke misstappen, de controle over de situatie herpakt. De VS en Europa worstelen, maar die kunnen nog terugkomen."
"Maar als we nu een momentopname maken zien we dat veel landen meer respect voor China hebben gekregen, terwijl het wereldwijde respect voor de VS door de manier waarop Trump de crisis aanpakt, is gedaald."
