Het coronavirus grijpt flink om zich heen in Iran. Vandaag maakte het ministerie van Gezondheid nieuwe cijfers bekend: ruim 5800 Iraniërs zijn besmet, 145 mensen zijn overleden aan het virus. Daarmee is Iran na China en Zuid-Korea het land met het hoogste aantal besmettingen. Tenminste, als de officiële cijfers kloppen.
Want het vermoeden bestaat dat de situatie veel erger is dan het regime doet voorkomen. Volgens Amir Afkhami, universitair hoofddocent Gezondheidszorg in Washington en afkomstig uit Iran, heeft de regering de uitbraak gebagatelliseerd uit vrees dat er in het land paniek zal uitbreken als de echte omvang duidelijk wordt.
"Ze proberen ook de economie die toch al te lijden heeft onder sancties, te beschermen en ook de betrekkingen met de grootste handelspartner, dat is China, overeind te houden", zegt Afkhami. "Daardoor heeft de regering tot nu toe niet snel en stevig genoeg opgetreden en heeft de ziekte zich kunnen verspreiden."
Export van mondkapjes naar China
De eerste officiële melding van het coronavirus in Iran was op 19 februari. Vijf dagen later liet de onderminister van Volksgezondheid weten niets te zien in het instellen van quarantaines. "Dat zijn maatregelen die men voor de Eerste Wereldoorlog nam tegen uitbraken van de pest en dat soort ziektes", zei hij toen.
Nog dezelfde dag werd de man zelf positief getest op het coronavirus en ging hij in quarantaine. Ook minstens 23 parlementariërs zijn besmet. Een vrouwelijk parlementslid is vandaag overleden. Ook een adviseur van ayatollah Khamenei is besmet, maar volgens de geestelijk leider heeft Iran wel grotere rampen meegemaakt.
Vanuit de heilige stad Qom is de ziekte verder verspreid naar bijna elke provincie in Iran.
De reactie van Iran is opvallend te noemen, omdat het land in het verleden epidemieën wel goed aanpakte, vertelt Afkhami. Hij schreef hierover het boek A Modern Contagion. "In 2008 was er een uitbraak van cholera. Iran had de ziekte toen snel onder controle, terwijl andere buurlanden in de regio het niet zo goed deden."
Iran handelde ook snel toen de wereld te maken kreeg met een ander type van de cholerabacterie: El Tor. "Dat was in 1965. Iran stelde toen in het oosten, waar het ziekte het land binnenkwam, quarantaines in en ontwikkelde snel een vaccin dat ook nog eens twee keer zo effectief was als de Amerikaanse variant."
Maar bij de uitbraak van het coronavirus handelt Iran dus niet zo doortastend. Met name doordat de regering ideologie, politiek en economische belangen zwaarder laat wegen, zegt Afkhami. "Zo verkocht Iran in februari nog mondkapjes aan China, waardoor het land nu zelf met een tekort kampt."
Pelgrims vanuit de hele wereld
In Iran startte de uitbraak van het virus in Qom. "Die stad is heilig voor sjiitische moslims en trekt pelgrims van over de hele wereld. Vanuit daar is de ziekte verder verspreid naar bijna elke provincie in Iran", zegt Afkhami. "Maar ook op internationaal gebied is Iran een grote exporteur van de ziekte."
De heilige stad is niet afgesloten, maar er gelden wel restricties. Volgens Afkhami zou de regering de komst van pelgrims naar Qom flink moeten beperken om de uitbraak van het coronavirus onder controle te kunnen krijgen. "Maar dat heeft het regime tot nu toe niet willen doen."
Ondertussen heeft het land wel andere drastische maatregelen genomen. Zo worden gebouwen waar veel mensen bijeenkomen zoals moskeeën ontsmet. Ook taxi's, voetpaden en verkeersboden worden met desinfectiemiddelen onder handen genomen. En scholen en universiteiten blijven voorlopig dicht.
"Er is nog steeds een kans om het virus onder controle te krijgen als er nu stevig wordt opgetreden", zegt Afkhami. "Er moeten quarantaines worden ingesteld, besmette personen en hun contacten moeten worden gemonitord en er moet snel worden getest. Dan kunnen we de verdere verspreiding in ieder geval een halt toeroepen."
