Nederland moet meer mogelijkheden krijgen om in Polen te kunnen controleren op fraude met uitkeringen. Dat zegt Wouter Koolmees, de minister van Sociale Zaken naar aanleiding van het nieuws over ongecontroleerde ziektewetuitkeringen aan Polen die niet niet ziek zijn. "Die controles moeten beter en intensiever", aldus Koolmees. Ook coalitie- en oppositiepartijen dringen daar op aan.
Gister meldde Nieuwsuur dat in Nederland ziekgemelde Polen met een uitkering gewoon aan het werk zijn in hun thuisland. Dat is fraude, maar de controle hierop door uitkeringsinstantie UWV verloopt problematisch. Dat komt deels doordat Polen sinds vorige jaar huisbezoeken van het UWV en andere instanties in Polen niet toestaat.
'Grondige herstelacties'
De minister zegt dat hij alle bekende vormen van fraude met uitkeringen eerder al met de Kamer heeft gedeeld. Maar verschillende partijen zijn niet tevreden over de informatievoorziening aan de tweee Kamer. CDA-Kamerlid Hilde Palland: "Het UWV heeft de Kamer globaal geïnformeerd over dit risico van misbruik. Ook is daarbij de suggestie gewekt dat de samenwerking met Polen goed is." Palland verwacht op korte termijn "grondige herstelacties".
Het UWV heeft, ondanks duidelijke signalen, niets gedaan.
"Dit kabinet loopt achter de feiten aan", zegt SP-Kamerlid Jasper van Dijk, die geschokt is. "Niet alleen omdat er misbruik wordt gemaakt van de sociale zekerheid in Nederland, maar vooral omdat het UWV faalt in het controleren van de verstrekking van ziektewetuitkeringen in het buitenland", zegt Van Dijk, die vreest voor het draagvlak voor de sociale zekerheid.
Heeft minister Wouter Koolmees het wel op orde, vraagt hij zich af. "We worden nu steeds achteraf door het nieuws geïnformeerd. Dat is de verkeerde volgorde. Het kabinet loopt achter de feiten aan. Waarom horen wij niet van het UWV dat ze in Polen geen huiscontroles mogen uitvoeren?"
Onacceptabel
Volgens Koolmees heeft hij de Kamer een signaleringsbrief gestuurd waarin alle manieren van fraude werden gedeeld. Ook is er een vertrouwelijke briefing geweest. Maar SP-Kamerlid Van Dijk zegt dat de reportage van Nieuwsuur over de fraude veel nieuwe informatie bevatte, die binnen het UWV wel degelijk bekend was. "Ik had dit eerder willen horen."
Het stoort de VVD dat fraude "kennelijk zo makkelijk is en dat het UWV, ondanks duidelijke signalen, niets heeft gedaan", zegt VVD-Kamerlid Judith Tielen. "Dat is onacceptabel. De minister moet heel snel met zijn Poolse collega om tafel om een einde te maken aan deze fraudepraktijken."
"De gebrekkige werking van de Europese Unie komt hierdoor aan het licht", vindt Van Dijk. Poolse arbeidsmigranten kunnen zich ziek melden in Nederland en dan in Polen een uitkering ontvangen die twee keer zo hoog is als een Pools minimum salaris. Van Dijk: "Dat deugt voor geen meter."
Welvaartsverschillen
Zijn partij wil dat er paal en perk wordt gesteld aan regelgeving binnen de EU. "De export van uitkeringen horen bij de interne markt zoals het ooit is bedacht. Maar wij zeggen dat het tot problemen leidt omdat de welvaartsverschillen binnen de EU zo groot zijn. Dit is de kat op het spek binden."
De ChristenUnie vreest ook voor het draagvlak voor de sociale zekerheid. Kamerlid Eppo Bruins: "En ik wil weten waarom wij te weinig informatie hebben gekregen. We moeten onderlinge afspraken maken met landen binnen de EU. Wij gaan hier in de Kamer over praten."
