Niet elke fout bij de Belastingdienst valt te voorkomen, zegt oud-minister Piet Hein Donner in Nieuwsuur. Donner deed onderzoek naar de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst. "Ik ben bang dat het idee dat je dit soort dingen helemaal kunt voorkomen, moet loslaten."
Jarenlang werden duizenden gezinnen die kinderopvangtoeslag hadden aangevraagd gedupeerd door de Belastingdienst en zonder bewijs tot fraudeur bestempeld. Ze moesten vaak enorme bedragen terugbetalen. Deze toeslagenaffaire is volgens de commissie-Donner een gevolg van een te strikt beleid door de Belastingdienst.
Dit beleid begon na kritiek in 2013 op de fiscus om de 'Bulgarenfraude': Oost-Europese bendes die op grote schaal fraude pleegden met toeslagen en uitkeringen. "De Belastingdienst werd toen ernstig verweten dat signalen genegeerd werden", zegt Donner. "Er werd gezegd dat er een groot probleem was, terwijl cijfers niet uitwezen dat fraude was toegenomen."
Vermalen door een systeem
Na een stevig publiek debat over de 'Bulgarenfraude' richtte de fiscus een team op dat nieuwe schandalen moest voorkomen. Dit systeem kreeg te veel een "alles of niets-karakter", aldus Donner.
Als de ouders ook maar iets niet goed hadden ingevuld, werden zij al verdacht van fraude. Ze konden zich niet verdedigen of hun gegevens verbeteren. De gezinnen raakten hun kinderopvangtoeslag kwijt en moesten deze ook van de voorgaande jaren terugbetalen. Dat liep voor de meesten in de duizenden euro's, waardoor de families in financiële problemen kwamen. Donner: "Dan komen ouders in de knel, worden vermalen door een systeem en de toepassing ervan."
Bekijk hier het hele interview met Donner:
Donner sluit niet uit dat we over een aantal jaren constateren dat de Belastingdienst opnieuw signalen van fraude heeft genegeerd. "Je kunt niet met regelgeving iedere fout voorkomen. Het is meer een kwestie hoe we ermee omgaan als we ontdekken dat we fouten maken."
Geen extra vergoeding
De commissie-Donner onderzocht 300 gezinnen. Die krijgen hun toeslag alsnog terug en een schadevergoeding. Maar, zegt Donner "het blijft niet bij 300, we kijken ook naar andere dossiers of daar controle op dezelfde manier heeft plaatsgevonden. Ik vrees dat het over duizenden gezinnen gaat."
Voor mensen die jarenlang geen toeslag aan durfden te vragen omdat ze vreesden dat het geld weer teruggevorderd zou worden, is er geen extra compensatie voor die jaren. Donner: "Als je voor iedereen afzonderlijk zou gaan kijken wat je moet compenseren, ben je nog jaren bezig met uitzoeken. Dat het onbevredigend is voor die mensen kan ik me heel goed voorstellen."
