Het is dé ommezwaai in Syrië sinds het begin van de Turkse inval vorige week: de opmars van het Syrische leger naar het noordoosten van het land. President Bashar al-Assad en de Koerdische YPG-strijders spraken gisteren af dat het Syrische leger binnen 48 uur de steden Manbij en Kobani binnentrekt.
Er dreigt nu een militaire confrontatie tussen de Syrische en Turkse legers. "Het leger van Assad zal op plaatsen komen waar het de afgelopen vijf jaar niet meer is geweest, waar ze verdreven zijn", zegt Arabist Leo Kwarten.
Koerden in Syrische uniformen
Turkije is het noorden van Syrië binnengevallen om de Koerdische milities in Syrië te verdrijven in een zone langs de Turkse grens. Turkije ziet de YPG-strijders als terroristen. Om te voorkomen dat ze onder de voet worden gelopen door de Turken, heeft de YPG zich nu de facto overgegeven aan het leger van Assad.
"Wat je zal zien is dat de Koerdische milities opgaan in het Syrische leger", zegt Kwarten. "Zij zullen Syrische legeruniformen krijgen en toetreden tot het leger van Assad."
Kwarten is niet verbaasd door de samenwerking. "De Koerden in Syrië en het Syrische bewind zijn nooit echt vijanden geweest. Ze hebben bovendien een gemeenschappelijke vijand: de Arabische rebellen, die in het kielzog van de Turken naar binnen rollen. Beiden willen ze die rebellen niet in hun gebied hebben."
'Dit is einde droom zelfbestuur'
Kwarten verwacht dat de deal van Assad met de YPG ook als gevolg heeft dat de Koerden hun droom van autonomie en zelfbestuur in Syrië op moeten geven. "Als ik tijdens mijn reizen naar Damascus sprak met mensen in buurten die Assad-gezind waren, hoorde ik dat mensen mordicus tegen autonomie van Koerden zijn. Ze waren bang dat andere minderheden dat dan ook zouden willen. Dan zou het hek van de dam zijn, en misschien wel weer burgeroorlog."
"Tot nu toe hadden de Koerden geen last van de veiligheidsdiensten of het leger van Assad. Daar komt nu verandering in. Hun autonomie zal sluipenderwijs worden ontmanteld."
Belangrijke rol voor Rusland
Kwarten denk niet dat de Turken zich na de zet van Assad zullen terugtrekken uit het gebied langs de grens. "Uiteindelijk zullen de Russen een belangrijke rol hebben in het bepalen wat er met de bufferzone gaat gebeuren. Poetin heeft invloed op Erdogan en veel invloed op Assad. Hij probeert hun invloedssferen af te bakenen."
De Arabist verwacht dat Rusland het vacuüm laat vullen met het Syrische leger, maar ook wat geeft aan de Turken. "De Russen vinden uiteindelijk dat Syrië honderd procent van Syrië moet zijn, maar ze weten dat het in deze situatie praktisch onmogelijk is. Assad kan bovendien geen ijzer met handen breken. Hij is al blij dat hij een stap kan zetten, dat kon hij in dit conflict heel lang niet."
En Assad krijgt mogelijk wisselgeld voor het opgeven van de grenszone, zegt Kwarten. "De Turken stellen een bufferzone in, maar in ruil daarvoor is het niet ondenkbaar dat ze hun steun terugtrekken aan de rebellen in de provincie Idlib. En daar is Assad heel blij mee. Mijn inschatting is dat de komende tijd Idlib terug in handen valt van Assad."
Oorlogsverslaggever Rudi Vranckx was tot vanmorgen in het strijdgebied in het noorden van Syrië. Hij zag er grote chaos en angst:
