Een groep Britse artsen zegt dat een kleine operatie de overgang bij vrouwen tot wel twintig jaar kan uitstellen. Aan de menopauze gerelateerde gezondheidsklachten, zoals hartproblemen en botontkalking, zouden hierdoor kunnen worden voorkomen. En overgangssymptomen zoals slaapproblemen en opvliegers, zouden worden uitgesteld.
De operatie is bedoeld voor vrouwen tot veertig jaar, kost zeven- tot elfduizend pond en wordt uitgevoerd door een Britse privékliniek van ivf-arts Simon Fishel. Deskundigen betwijfelen of de methode wel echt werkt.
Bij de operatie wordt een stukje weefsel van de eierstok weggehaald en ingevroren. Op latere leeftijd, wanneer de menopauze begint, wordt het weefsel teruggeplaatst op een plek waar bloedbanen samenkomen, zoals in de oksel. Door de transplantatie komt de hormoonproductie veelal weer op gang, wordt de overgang uitgesteld en kan de vrouw zelfs nog kinderen krijgen. Fishel denkt zelfs dat de methode voor vrouwen die op latere leeftijd kinderen willen meer kans van slagen heeft dan ivf.
Techniek al langer gebruikt
"De operatie die wij aanbieden is niet baanbrekend", zegt Fishel. "De technologie wordt al twintig jaar gebruikt bij kankerpatiënten om na hun ziekte hun vruchtbaarheid te herstellen. Dat is behoorlijk succesvol. Wij besloten om de techniek ook aan te bieden voor vrouwen die het voor hormoonherstel willen gebruiken."
Maar deskundigen betwijfelen of de operatie overgangsproblemen daadwerkelijk kan tegengaan. Monique Brood-van Zanten, arts endocrinologische gynaecologie, vreest zelfs voor negatieve gevolgen. "Wanneer je eierstokweefsels terugplaatst bij vrouwen boven de vijftig, stel je vrouwen bloot aan hoge niveaus oestrogeen."
"Die hoge hormoonspiegels heb je alleen nodig om zwanger te worden, voor de behandeling van klachten zijn ze helemaal niet effectief. Sterker nog, ze kunnen ook negatieve effecten hebben zoals trombose, een vergroot risico op borstkanker en bij vrouwen met slechte bloedvaten een verhoogd risico op hart- en vaatziekten."
Fishel ziet dat anders. "De operatie wordt al jaren met succes uitgevoerd bij kankerpatiënten. De risico's zijn klein."
'Geen wondermiddel'
Voortplantingshoogleraar Bart Fauser erkent dat vrouwen in de overgang gebaat kunnen zijn bij een hormoonbehandeling, maar dan zoals we die behandelingen nu al kennen met bijvoorbeeld gels en injecties. Eierstokweefsel terugplaatsen is niet bedoeld om extra hormonen aan te maken en daarmee de overgang uit te stellen, zegt hij. "Het is te vroeg om het daarvoor als reële optie aan te bieden. Wat het nut precies is, moet nog bewezen worden. Dan praat je over veel en veel later."
Fishel is het daar niet mee eens. "Er zijn veel vrouwen voor wie gewone hormoontherapie niet geschikt is. Als vrouwen al vroeg ernstige symptomen hebben zoals botontkalking of hart- en vaatziekten, kan het grote voordelen voor hun gezondheid hebben om de menopauze uit te stellen."
Maar ook Brood-van Zanten denkt dat er nog decennia aan onderzoek nodig is. "Die Britse artsen zeggen 'we gaan botontkalking voorkomen en dat scheelt geld', maar dat moeten ze eerst maar eens bewijzen. Er is helemaal geen langetermijnkennis over."
Fauser: "Om het te zien als een soort wondermiddel 'en dan bent u straks van uw overgangsproblemen af', zo simpel is het helemaal niet. Wat die Britse artsen beloven, dat zijn luchtkastelen. Het is ethisch verwerpelijk om dat nu al in commerciële setting aan te bieden."
