Hij wordt verdacht van de moord op twee jonge vrouwen en de verdwijning van een derde: Sjonny W. De 46-jarige huisschilder uit Amsterdam-Zuidoost ontkent alle betrokkenheid, maar volgens justitie wijzen alle sporen in zijn richting. De rechter doet maandag uitspraak in de zaak.
Dat iemand verdacht wordt van het plegen van meerdere moorden, komt zelden voor in Nederland. Toch denken criminologen dat er weleens meer seriemoordenaars zouden kunnen zijn dan we tot nu toe weten. "Er zijn zo'n tien gevallen bekend in de afgelopen 25 jaar, maar we vermoeden dat het er meer zijn", zegt criminoloog Marieke Liem van de Universiteit Leiden.
Dat seriemoordenaars mogelijk onder de radar blijven, heeft volgens haar te maken met de registratiesystemen bij de politie. "Die sluiten nu niet goed op elkaar aan, waardoor het niet mogelijk is om een moord in Maastricht te koppelen met een moord in Amsterdam of Groningen. We kunnen slachtoffers nu niet makkelijk aan elkaar linken."
Daarnaast zijn er ook een hoop onopgeloste zaken, de zogenoemde cold cases. "Daarbij weten we bijvoorbeeld niet wie er achter een moord zit, dus kunnen we op die manier zaken ook niet aan elkaar verbinden. En dan zijn er nog langdurig vermisten van wie we niet weten of ze om het leven zijn gekomen of anderszins vermist blijven."
Capaciteit ontbreekt
Criminoloog Jasper van der Kemp van de Vrije Universiteit in Amsterdam (VU) vult aan dat het herkennen van een seriemoordenaar ook lastig is. "Het zijn over het algemeen lastige zaken. Seriemoordenaars kiezen bijvoorbeeld vaak voor onbekende slachtoffers, waardoor de relatie tussen dader en slachtoffers niet heel duidelijk is."
Daardoor wordt het extra moeilijk om zaken aan elkaar te koppelen, zegt Van der Kemp. "Het vraagt om een heel goede en duidelijke registratie van bepaalde gedragingen in een zaak. En ook om een behoorlijk specialistisch politieteam dat steeds kijkt of zaken mogelijk gerelateerd zijn. Maar de capaciteit voor zo'n grondig onderzoek ontbreekt."
De criminoloog vertelt in onderstaande video over de beruchtste seriemoordenaars van Nederland:
Liem legt uit dat we spreken van een seriemoordenaar als iemand drie verschillende moorden heeft gepleegd, vaak op een afzonderlijk tijdstip. "We gebruiken deze definitie juist om het te onderscheiden van massamoord: het doden van meerdere mensen op één tijdstip. En van spree killing: weliswaar op meerdere tijdstippen, maar relatief kort op elkaar."
Eén bepaald profiel van de seriemoordenaar is er helaas niet, zegt Liem. "Het gaat om zowel mannen als vrouwen, zowel jong als oud. Als we in de literatuur duiken dan zien we wel dat het vooral blanke mannen zijn tussen de 20 en 40, en dat ze vaak alleen opereren. Veel verder dan dat gaat het eigenlijk niet."
Of Sjonny W. een seriemoordenaar is, moet nog blijken. Volgens het Openbaar Ministerie is hij verantwoordelijk voor de dood van drie vrouwen. Het gaat om Sabrina Oosterbeek (30) die sinds 2017 wordt vermist en om de vermoorde 30-jarige Roemeense Mirela Mos en de 26-jarige Monique Roossien.
"De drie slachtoffers zijn relatief bekenden van W. Dat is juist iets wat bij seriemoordenaars minder voorkomt", zegt Van der Kemp. Dat de vrouwen allemaal verslaafd waren aan harddrugs past dan weer wel in het profiel. "Seriemoordenaars richten zich vaak op kwetsbare mensen, die makkelijk slachtoffer kunnen worden."
Volgens Liem zijn ook de lange tussenpozen tussen de zaken opvallend. "We hebben het over een periode van veertien jaar waarin de moorden zijn uitgesmeerd. Dat is relatief uitzonderlijk. Bij seriemoordenaars gaat het vaak om kortere periodes of dat er een factor is die de langere tussenpozen veroorzaakt, zoals detentie."
Toch zijn er wel veel overeenkomsten tussen de zaken, zegt Van der Kemp. "Als je kijkt hoe de slachtoffers verdwenen of weggemaakt zijn, zijn er opvallende overeenkomsten. Maar qua bewijs wordt het nog heel lastig om de zaak rond te krijgen." Het OM heeft 20 jaar gevangenisstraf en tbs met dwangverpleging geëist tegen W. Komende maandag doet de rechtbank uitspraak.
