"Die boerka creëert een muur tussen mensen. Ik wil graag jouw hele gezicht zien en met jou communiceren, en met een boerka kan dat niet." Daarom is Kaouthar Darmoni voorstander van het zogenoemde boerkaverbod dat volgende week ingaat. Het verbod geldt in het openbaar vervoer, het onderwijs, de zorg en in overheidsgebouwen.
Gezichtsbedekking heeft volgens Darmoni niks te maken met de islam. "Ik ben zelf moslim en trots op mijn geloof. En ik ben ook feminist en geëmancipeerd." Dat kan volgens haar heel goed samengaan, maar je volledig bedekken hoort er niet bij. "Dat is niet respectvol, emancipatoir of gelijkwaardig."
Het dragen van een boerka of nikab is volgens Darmoni, die onderzoek doet naar islam en feminisme, het toonbeeld van ongelijkheid. "Een vrouw draagt dat zodat haar schoonheid wordt bedekt en een man niet opgewonden raakt. Nou, laat die man maar leren met zijn libido om te gaan. Hij moet respect voor jou hebben."
Uit vrije wil
Darmoni ziet het dragen van een boerka of nikab als een vorm van onderdrukking van de vrouw. "Alsof ze niet bestaan. Het is bedoeld om vrouwen weg te cijferen uit de maatschappij, om een soort van 'ghosts' van ze te maken. Het boerkaverbod laat zien dat wij de emancipatie van de vrouw heel serieus nemen."
Dat vrouwen met (volledige) gezichtsbedekking worden onderdrukt, is een vaak gehoord argument. Toch komt hoogleraar moslimsamenlevingen Annelies Moors van de Universiteit van Amsterdam (UvA) tot een andere conclusie. Zij deed jarenlang onderzoek naar de islam en specifiek naar vrouwen met een nikab of boerka.
"Ik heb er geen bewijs voor gevonden dat vrouwen dit niet uit vrije wil doen maar dat iemand anders het hen oplegt. Dat wil niet zeggen dat er geen vrouwen zijn voor wie dit wel geldt, maar voor een groot aantal vrouwen zou dat niet gelden", zegt Moors. "Ze zeggen er zelf voor te kiezen, zelfs tegen de wens van hun familie of echtgenoten in."
Een boerka maakt het communiceren lastiger. Maar we communiceren ook met mensen via de telefoon.
Moors is tegenstander van het boerkaverbod. Ze noemt het een oplossing voor een probleem dat er niet is. "Niemand in de sectoren waar het om gaat, zoals het onderwijs en de gezondheidszorg, zegt dat er sprake is van een probleem. Zo'n maatregel is dus helemaal niet nodig."
Het idee achter de nieuwe wet is dat het in delen van de openbare ruimte niet goed en veilig is als mensen hun gezicht bedekken. Moors beaamt dat een boerka het communiceren lastiger maakt. "Maar we communiceren ook met mensen via de telefoon. Dat is ook lastiger dan iemand face to face spreken."
In Nederland dragen naar schatting zo'n 150 tot 400 vrouwen een nikab. Daarbij kun je de ogen nog net zien. Een boerka, waarbij de ogen vrijwel onzichtbaar zijn, is nog zeldzamer. "Het gaat dus om een kleine groep, met een heel sterke overtuiging. En dit verbod grijpt sterk in op hun leven."
Wat vindt een boerkadraagster zelf van het verbod? En wat voor reacties roept zij op bij mensen die haar ontmoeten? Dat zie je in onze special hieronder.
Vanaf 1 augustus mogen vrouwen hun boerka of nikab niet meer dragen op het schoolplein, in de tram of in het ziekenhuis. Mochten vrouwen daarom dit soort plekken gaan mijden en daardoor bijvoorbeeld zorg missen, dan is dat hun eigen verantwoordelijkheid, zegt Darmoni. "Ik ga jou niet pamperen zodat je naar de huisarts kan gaan."
"Het verdedigen van het recht op godsdienstvrijheid lijkt mij geen pamperen", werpt Moors tegen. "In Nederland hebben we vrijheid van godsdienst en het verbod vormt een inperking daarvan. Vrouwen mogen nog wel de straat op met hun boerka of nikab, maar dat is dan ook het enige wat nog mag."
