"Met mij gaat het niet goed. Ik ben radeloos. Ongelooflijk dat ze zomaar een kind op straat zetten." Het is de reactie van de moeder van Xaviera S, de Syriëgangster uit Apeldoorn die in Turkije vervroegd is vrijgelaten.
"Ik kreeg te horen van mijn advocaat dat ze ineens niet meer in de gevangenis zat en 's avonds op straat stond. Ik heb niets gehoord van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ik had gehoopt dat ze me een bericht zouden sturen over mijn dochter. Maar ik heb niets van ze gehoord", zegt moeder Desiree, die dit zegt omdat ze een vast contact heeft bij het ministerie dat haar op de hoogte houdt.
Paspoort
"Ik ben druk met het regelen om haar te helpen", zegt haar moeder. "Ze zwerft rond, zonder telefoon, zonder paspoort. Met hooguit een paar centen op zak. Ze heeft geen plek om te verblijven of te slapen."
Ze moet de-radicaliseren. Ze kent de wereld van hier niet meer. We hebben hulp nodig.
Na haar vrijlating uit de Turkse cel ging Xaviera S. direct op zoek naar haar man, de Algerijn Mokhtar M., ook een Syriëganger en vrijgelaten door de Turkse autoriteiten. Volgens de moeder hebben de twee elkaar inmiddels gevonden.
Het is onduidelijk of Xaviera S. een tijdelijke meldplicht krijgt van de Turkse autoriteiten, of dat ze snel naar Nederland mag. Volgens haar advocaat Yasar Özdemir heeft Xaviera sowieso de medewerking nodig van de Nederlandse autoriteiten om naar Nederland terug te keren. "Want ze heeft natuurlijk geen paspoort meer." Ook is de zaak in Turkije nog niet helemaal afgerond.
S. kreeg deze week van de rechtbank in Turkije een lagere straf, van ruim zes jaar cel naar ruim vier jaar. Ze heeft inmiddels anderhalf jaar vastgezeten en is - omdat Turkije ook het systeem kent van vervroegde vrijlating - nu vrij.
Hulp
De moeder van Xaviera belde haar dochter toen ze in de gevangenis zat wekelijks op vrijdag. "Om de drie maanden ging ik naar Turkije om haar daar op te zoeken. Dan mocht ik haar maar twintig minuten zien."
Dat was geen fijne ervaring. "Ik werd uitgelachen door de Turkse bewakers. Ze namen spullen die ik had meegenomen voor mijn dochter niet meteen aan. Nu hoop ik dat ik iets op poten kan zetten in Turkije."
Als haar dochter naar Nederland komt, vindt ze dat Xaviera hulp nodig heeft. "Ze moet de-radicaliseren. Ze kent de wereld van hier niet meer. Ze is geradicaliseerd. We hebben hulp nodig in Nederland als ze terug is."
De Nederlands-Antilliaanse S. werd op jonge leeftijd moeder en bekeerde zich in haar jeugd tot de islam. Haar toenmalige man, jihadist Anis Z., vertrok vlak na hun huwelijk naar Syrië. Een maand later, in maart 2014, liet S. haar zoontje achter en reisde haar man achterna.
