"U moet weten: ik sta hier met knikkende knieën", zegt dominee Gernot Gerlach tegen twee agenten. "Ik ben blij dat u hier bent, dat stelt me gerust."
Op het kerkplein van het stadje Wolfhagen organiseert de dominee een wake om Walter Lübcke te herdenken. De vermoorde CDU-politicus woonde in de gemeente en kwam regelmatig in de kerk van Gerlach. "Laten we hopen dat het ontspannen blijft", zeggen de agenten tegen de dominee.
In de nacht van 2 op 3 juni werd Lübcke in zijn voortuin door zijn zoon dood aangetroffen. De ochtend erop hoorde de dominee in de kerk over het sterfgeval. Eerst dacht hij aan een hartaanval, maar al snel bleek het om moord te gaan. En toen de politie ook nog een rechts-extremist had opgepakt als hoofdverdachte, besloot Gerlach in actie te komen en de wake te organiseren. "Ik wist dat neonazi's een groot probleem waren", zegt hij, "maar dat zoiets zou gebeuren had ik niet voor mogelijk gehouden".
'Niet alleen hoge politici lopen gevaar'
De dominee heeft bij de politie 50 tot 200 deelnemers aangemeld. Maar het kerkplein stroomt al snel vol met vele honderden mensen die hun steun willen betuigen. Onder hen ook raadslid Katja Müller-Ashauer (CDU) uit het nabijgelegen Waldeck-Frankenberg. "We dachten dat alleen hoge politici in gevaar waren", zegt zij. "Maar ook lokale bestuurders blijken risico te lopen."
Lübcke was als bestuurder in deelstaat Hessen verantwoordelijk voor de opvang van vluchtelingen. Vanwege zijn pleidooi voor een ruimhartige asielpolitiek werd de politicus al jarenlang gehaat en bedreigd door extreemrechts. Hoofdverdachte Stephan E. heeft de moord deze week bekend. Hij heeft verklaard dat hij Lübcke heeft gedood vanwege zijn pleidooi voor een ruimhartige opvang van vluchtelingen.
Strategie
Politici zijn terecht bang, zegt extremisme-deskundige Andreas Zick van de Universiteit van Bielefeld. "De bedreigingen en de vijandbeelden zijn heel duidelijk. We moeten er rekening mee houden dat er navolgers komen. De moord op Lübcke bindt de extreemrechtse scene samen. Ze beschouwen de dader als een held."
Na de moord werden onder anderen de burgemeesters van Keulen en het stadje Altena, bij Dortmund, met de dood bedreigd. Beide politici werden eerder al fysiek aangevallen.
De bedreiging van rechtsextremisten neemt toe, zegt Zick. "Duitsland telt 24 duizend georganiseerde rechtsextremisten, en in veel regio's vormen ze een stabiel deel van de bevolking. Hun strategie is zeer succesvol."
Met de wake wil dominee Gerlach een duidelijk signaal afgeven richting dit bevolkingsdeel: "Voor neonazi's en rechts-extremisten is hier geen plaats. Het moet uit zijn. Haat, hetze, geweld, terreur; zo kun je niet met elkaar leven."
