Een witte acteur zwart schminken kan anno 2019 echt niet meer. En een witte actrice in een Aziatische rol, levert ook veel discussie op. Net zoals de vraag wie transgender, gehandicapte en homoseksuele personages mag spelen.
"Authenticiteit kan lonen, maar gelukkig is het geen verplichting", reageert Johan Nijenhuis, de regisseur van bioscoopkrakers als Costa! en producent van tv-series als Penoza. "Misschien dat we daar over twintig jaar heel anders over denken", zegt Nijenhuis. "Want er was ook een tijd dat we het doodnormaal vonden dat blanke acteurs donker werden geschminkt, en vrouwen in het theater überhaupt niet op het podium mochten staan."
Maar regels en quota vindt hij onzin. Fel zegt hij: "Onderschat het vak van een acteur niet. Om iemand mee te voeren in een verhaal, aan het lachen te krijgen of aan het huilen te maken, daar heeft een acteur een hoop skills voor nodig. En een film maken kost veel geld. Iemand moet goed kunnen acteren, anders is het weggegooid geld."
Kleur in de cast
In de hele filmwereld woedt de discussie over diversiteit en inclusiviteit. In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië stukken luider en extremer dan in Nederland. Zo zijn er aan de andere kant van het kanaal door het British Film Institute zelfs quota afgesproken.
Het Nederlandse Filmfonds gaat zo ver niet. Wel is er bijna twee jaar geleden afgesproken meer oog te hebben voor diversiteit, maar daar worden geen consequenties aan verbonden. De verenigingen van regisseurs, scenaristen en producenten, voelen namelijk niets voor regels.
Diversiteit in de Nederlandse film- en televisiewereld betekent alleen of er genoeg kleur in de cast zit, vertelt regisseur en producent Nijenhuis. Debat over geaardheid en handicap van acteurs speelt in Nederland niet. Al koos Nijenhuis in zijn laatste film Verliefd op Cuba, bewust een transgender actrice om een transgender te spelen. "Anders zou je net doen alsof diegene vroeger geen man was. Dat voelt voor mij als vals spelen. Alsof ik een blanke acteur zwart zou schminken."
Handicap
In Groot-Brittannië omvat het debat veel meer. Nu woedt er bijvoorbeeld een verhitte discussie over acteurs met een handicap. Aanleiding is een peperdure remake van The Elephant Man door de BBC. Voor de hoofdrol is Charlie Heaton gestrikt. Tot grote irritatie van Adam Pearson, een Britse acteur die dezelfde ziekte heeft als de oorspronkelijke Elephant Man, en die zich sinds de bekendmaking van de remake publiekelijk boos maakt over die keuze.
"Charlie is een mooie, gezonde man die het verhaal gaat vertellen van een gehandicapt persoon. Terwijl het 2019 is. Ik dacht: hoe lang blijven we dit doen? Een witte acteur speelt nu ook geen zwarte meer. Waarom kan dit dan wel?"
Pearson is de eerste om te zeggen dat hij niet vindt dat hij 'het ultieme recht' heeft op de rol omdat hij een handicap heeft. "Nee, zeker niet! Dat is positieve discriminatie. En dat is nog steeds discriminatie. Ik wil gewoon een kans. Ik kan acteren. En ik ben goed in mijn werk. En zoek je iemand die herkenbaar is Nou, hallo! Hier ben ik."
Het argument dat Heaton wellicht meer publiek trekt dan de minder bekende Pearson, wuift hij weg. "Ik ken de wetten van Hollywood. Natuurlijk moet een film- of televisieproductie geld op leveren. "Maar geef mij en andere gehandicapte acteurs een kans. Een kans die verder gaat dan onze handicap. Nodig ons uit voor audities en beoordeel ons op onze acteerkwaliteiten. Want hoe kunnen wij een ster worden als we geen kansen krijgen?"
