Het Amerikaanse ministerie van Justitie hoopt de aanklachten tegen WikiLeaks-oprichter Julian Assange nog verder uit te breiden. Dat blijkt uit een gesprek dat Nieuwsuur voerde met Sigurdur Thordarson, een voormalige vertrouweling van Assange die zich tegen de organisatie heeft gekeerd.
FBI-agenten namen vorige week een uitvoerig verhoor af van Thordarson, die hiervoor speciaal naar Washington reisde nadat hem immuniteit was beloofd. Het verhoor richtte zich niet op de contacten van Assange met voormalig legeranalist Chelsea Manning in 2010, waarvoor Assange is aangeklaagd onder de spionagewet, maar op zijn contacten met een beruchte groep hackers in 2011.
Omstreden figuur
Van begin 2010 tot eind 2011 was de IJslander een belangrijke vertrouweling van Assange. Hij beheerde onder meer de chatroom van WikiLeaks, waarin de organisatie contact onderhield met bronnen, journalisten en andere relaties.
Sigurdur Thordarson ('Siggi') is een veroordeelde crimineel. Hij zat vanaf 2015 anderhalf jaar vast na een veroordeling voor seksueel misbruik van tienerjongens. Ook werd hij veroordeeld voor het verduisteren van geld van Wikileaks.
Toen in 2010 IJsland herstellende was van de bankencrisis, lekte hij vertrouwelijke documenten van een financiele instelling waar hij als computerdeskundige werkte naar een krant. Volgens Thordarson toonden de documenten corruptie aan onder zakenmensen en politici.
Vertrouwensband
Justitie stelde meerdere corruptieonderzoeken in en de documenten leverden maandenlang nieuws op. Thordarson zelf werd gearresteerd wegens computerbreuk, maar de kwestie bracht hem wel onder de aandacht van Kristinn Hrafnsson, een journalist van de IJslandse publieke omroep.
Hrafnsson die kort daarna zelf voor WikiLeaks zou gaan werken, stelde Thordarson voor aan Julian Assange. Tussen de twee ontstond een vertrouwensband; twee voormalige medewerkers van WikiLeaks spreken tegenover Nieuwsuur van een soort 'vader-zoon-relatie'.
Heel lang zou die relatie niet standhouden. Krap anderhalf jaar later besluit Thordarson om via de Amerikaanse ambassade in Reykjavik contact op te nemen met de FBI, die zijn pijlen op Assange heeft gericht sinds de publicatie van de Chelsea Manning-documenten.
FBI-delegatie
Thordarson keert zich ineens tegen WikiLeaks en helpt de FBI bij het onderzoek, naar eigen zeggen omdat hij zo zelf aan vervolging hoopt te ontkomen. Thordarson ziet zijn samenwerking met de FBI bovendien net zoals hij zijn werk voor WikiLeaks zag: als een spannend avontuur. Het tijdschrift Rolling Stone tekent vijf jaar geleden zijn hele verhaal op.
Acht jaar lang vernam Thordarson niets meer van de FBI tot afgelopen april. De IJslandse politie vroeg hem of hij bereid was opnieuw een delegatie van de FBI te ontmoeten. Thordarson stemde daarmee in.
Vorige maand op 6 mei voerde hij op het politiebureau in Reykjavik een kort gesprek met onder meer Special Agent Megan Brown. Zij leidt het onderzoek naar Assange, zoals blijkt uit een beëdigde verklaring die onlangs werd vrijgegeven.
Ook bij het gesprek aanwezig was een assistent-aanklager uit Virginia, Kellen Dwyer. Hij was degene die eind 2018 per abuis het bestaan van een aanklacht tegen Assange bekend maakte.
Hackers
Kort na het FBI-bezoek aan Reykjavik vlogen Thordarson en zijn advocaat met een immuniteitsovereenkomst op zak naar Washington voor een uitgebreidere getuigenis. In Virginia, waar de zaak tegen Assange loopt, werd Thordarson gedurende een aantal dagen verder verhoord.
Dat verhoor ging niet over de bestaande aanklacht tegen Assange op basis waarvan de Amerikanen om uitlevering hebben gevraagd, en die geheel draait om Assange's connecties met Chelsea Manning in 2010. De FBI wilde van Thordarson vooral details horen over de contacten die Assange en hij online onderhielden met hackersgroepen als Anonymous en Lulzsec in 2011.
Waarschijnlijk hoopt de aanklager aan te tonen dat Assange nadrukkelijk opdracht gaf tot het plegen van een hack, iets wat in de zaak rond Chelsea Manning nog lang niet bewezen is.
Totale loyaliteit
Thordarson is de eerste getuige tegen WikiLeaks die Nieuwsuur een interview geeft. Ook spraken we Kristinn Hrafnsson. Hij leidt Wikileaks tegenwoordig, nu Assange in de gevangenis zit. Volgens Hrafnsson speelde Thordarson een verwaarloosbare rol binnen WikiLeaks, iets wat door andere betrokkenen en contacten van de klokkenluidersorganisatie wordt tegengesproken.
Nieuwsuur beschikt over honderden pagina's chatgesprekken tussen WikiLeaks-medewerkers en hun contacten en tussen WikiLeaks-medewerkers onderling. Daarin zegt Assange onder meer tegen Thordarson: "Ik zal je tegen alle beschuldigingen verdedigen, of ze nou terecht zijn of onterecht. Maar daar wil ik dan wel totale loyaliteit voor terug."
De FBI wil niet op het lopende onderzoek reageren.
