Vanochtend was het beeld al duidelijk. Maar nu bijna alle stemmen zijn geteld blijkt de afstraffing voor de Conservatieven nog wat groter. De partij van premier Theresa May verliest meer dan 1300 raadszetels bij de Britse gemeenteraadsverkiezingen. "De verkiezingen zijn uitgedraaid op een enorm pak slaag voor de Conservatieven", zegt correspondent Tim de Wit.
Dat zou normaal betekenen dat Labour flink profiteert, maar nu verliest ook die partij zetels. Dat komt doordat brexit de lokale verkiezingen overschaduwde, zegt De Wit. "Veel Labour-aanhangers zijn boos over de brexit-koers van hun eigen partij. Hun leider, Jeremy Corbyn, maakt maar niet duidelijk welke kant hij op wil met brexit. Wil hij bijvoorbeeld wel of niet een referendum? Daar blijft hij vaag over."
Einde brexit-gesprekken?
De Conservatieven verloren, Labour verloor, wie profiteerden daarvan? Veel kiezers weken uit naar de Liberaal Democraten en de Groenen. Die kregen er respectievelijk ongeveer 700 en 200 zetels bij. En ook onafhankelijke kandidaten deden het goed.
"Bij Labour zeggen ze nu tegen Corbyn 'er lopen kiezers weg, naar de Liberaal Democraten en de Groenen, met een veel radicaler brexit-standpunt dan wij'. Die partijen willen een nieuw referendum. De druk op Corbyn om niks meer toe te geven aan May bij de brexit-onderhandelingen wordt steeds groter." De Wit vreest dat de gesprekken over brexit tussen beide partijen helemaal stuk zullen lopen.
Britten die duidelijk voorstander zijn van brexit, stemden eerder veelal op de Conservatieven. Zij zijn echter woedend dat drie jaar na het referendum brexit nog altijd geen werkelijkheid is. De Wit: "Premier May heeft altijd gezegd 'brexit is brexit, we gaan het leveren'. Bijna drie jaar na het referendum is dat nog altijd niet gebeurd. Veel kiezers hebben deze verkiezingen aangegrepen om te laten blijken dat ze echt ontevreden zijn."
En dus zijn veel mensen uit protest gewoon thuisgebleven. De opkomst was erg laag; ongeveer een derde van de stemgerechtigden kwam opdagen. "Dit is een heel duidelijk signaal van de kiezers", zegt De Wit. "Zolang de Conservatieven dit brexit-probleem niet oplossen, zullen ze bij elke verkiezing genadeloos worden afgestraft."
Europese verkiezingen
Dat kan al consequenties hebben bij de Europese verkiezingen over drie weken. Daar zal het Verenigd Koninkrijk waarschijnlijk aan mee moeten doen, aangezien het onwaarschijnlijk is dat er een brexit-akkoord is voor die tijd. "Een heel ongemakkelijke situatie", zegt De Wit. "Drie jaar nadat het land heeft gestemd om uit de EU te stappen, moeten de Britten alsnog voor Europarlementariërs gaan stemmen."
De Brexit Party van Nigel Farage staat in Engeland bovenaan in de peilingen bij de Europese verkiezingen. Als hij wint, zal hij de druk op de Conservatieven opvoeren om te streven naar een no-deal brexit, zegt Tim de Wit:
