Toeval of niet, sinds justitie actiever let op de euthanasiepraktijk, is er ook voor het eerst een daling van het aantal euthanasiegevallen. De oorzaak van de daling van 7 procent ten opzichte van een jaar eerder wordt nu onderzocht.
De angst voor strafrechtelijke vervolging leidt tot meer behoedzaamheid bij artsen van de Levenseindekliniek. Het effect is ook merkbaar buiten de kliniek. Huisartsen die al meerdere keren zelfstandig euthanasie verleenden schakelen nu de Levenseindekliniek in voor hulp.
Impact
Steven Pleiter, bestuurder van de Levenseindekliniek, ziet de toegenomen voorzichtigheid. "Het is te vroeg om te zeggen dat zorgen overbodig zijn. Maar de impact van de onderzoeken is groot. Zowel voor de betreffende arts als de familie van de patiënten."
Pleiter denkt dat de aankondiging van het OM om in een aantal gevallen tot vervolging over te gaan, veel impact heeft. "Artsen schrikken daar enorm van."
Regionale toetsingscommissies beoordelen of een arts bij het toepassen van euthanasie zich heeft gehouden aan de zorgvuldigheidseisen. In 2019 zijn er drie zaken als onzorgvuldig beoordeeld. Justitie heeft die zaken nog in beraad.
In 2018 ging het om zes zaken, daarvan zijn er vijf afgedaan en in één zaak loopt een strafrechtelijk onderzoek bij het parket Oost-Brabant. In 2017 waren het twaalf zaken, waarvan er tien zijn afgedaan. In twee zaken loopt nog een strafrechtelijk onderzoek bij het parket Noord-Holland.
Emotionele belasting
In een recente peiling van de artsenfederatie KNMG onder 1500 artsen gaf 15 procent aan dat zij iets terughoudender zijn geworden ten opzichte van euthanasie. Daarbij spelen de straf- en tuchtrechtzaken slechts een marginale rol (5 procent). "Belangrijker is de emotionele belasting en de druk die artsen vanuit patiënten en hun familie voelen, vooral bij patiënten met complexe problematiek", aldus KNMG.
De federatie maakt zich zorgen over deze druk en vindt juiste informatievoorziening aan burgers over euthanasie en andere beslissingen rond het levenseinde daarom van essentieel belang.
Vorig jaar, zestien jaar nadat de euthanasiewet van kracht werd, besloot het Openbaar Ministerie voor het eerst om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen. Op dit moment is in één zaak (uit 2016) besloten een arts voor de rechter brengen. Dat gebeurt aanstaande augustus. Het gaat om een arts die een wilsonbekwame dementerende vrouw hielp te sterven.
Kijk hieronder naar een reconstructie van de zaak die voor de rechter wordt gebracht.
