Het Medisch Tuchtcollege berispt voor het eerst sinds de invoering van de euthanasiewet (2002) een arts die het leven beëindigde van een patiënte met vergevorderde dementie. Het Openbaar Ministerie maakt naar verluidt na de zomer bekend of zij de specialist ouderengeneeskunde ook strafrechtelijk gaat vervolgen.
De specialist ouderenzorg moest vanwege twee redenen voor het Medisch Tuchtcollege verschijnen: om onduidelijke wilsverklaringen en om de manier waarop de euthanasie is uitgevoerd.
"Dit is een flinke tik op de vingers van de verpleeghuisarts", reageert Bert Keizer op de uitspraak. Hij werkte voorheen als specialist ouderengeneeskunde en is nu actief voor de Levenseindekliniek.
"Voor artsen is deze uitspraak mooi. Eindelijk is er helderheid. Maar voor mensen met een euthanasieverklaring die dood willen als zij vergevorderd dement zijn, is dit een negatieve uitspraak. Als zij gaan dementeren en niet meer zelf kunnen aangeven dat zij nog steeds dood willen, dan zullen ze de beker moeten leegdrinken. En krijgen ze geen euthanasie."
Hoewel Keizer blij is met de duidelijke uitspraak, blijft er ook "iets knagen". "Ik vind dat je iemand die vergevorderde dementie heeft en die niet meer zelf kan aangeven dat hij of zij wil leven, geen euthanasie kunt geven. Maar ik vind ook dat er aandacht moet zijn voor de mensen die zoiets niet willen meemaken. Het dilemma is niet opgelost door deze uitspraak. We zullen als gemeenschap moeten nadenken wat we ermee moeten."
Betere ondersteuning
De vereniging van specialisten ouderengeneeskunde, Verenso, en de artsenfederatie KNMG starten binnenkort een project om verpleeghuisartsen beter te kunnen faciliteren bij patiënten met een euthanasiewens. "Wij willen artsen beter toerusten zodat zij professioneel worden ondersteund bij dit soort verzoeken", vertelt de voorzitter van Verenso, Nienke Nieuwenhuizen.
Ook wil de vereniging meer voorlichting geven over palliatieve zorg voor patiënten met dementie. "De meeste dementerende patiënten overlijden niet door euthanasie. Die sterven op een natuurlijkere manier. Euthanasie is niet het nieuwe doodgaan. En de maatschappij mag geen dingen eisen die een dokter niet kan uitvoeren, want het doden van mensen is in principe strafbaar."
Het Openbaar Ministerie onderzoekt op dit moment vijf gevallen van mogelijk strafbare euthanasie. Procureur-generaal Rinus Otte hierover eerder dit jaar in Nieuwsuur: "De euthanasiepraktijk is complexer geworden: er zijn meer complexere zaken dan een jaar of vijf, zes geleden. Dat betekent ook dat er voor de beroepsgroep zelf meer helderheid nodig is voor van medisch verantwoord handelen is en wat niet."
De verwachting is dat na de zomer duidelijk wordt of de arts die vandaag berispt is, strafrechtelijk wordt vervolgd.
