David Hockney en Vincent van Gogh: ze komen uit verschillende tijdperken, maar de overeenkomsten tussen de twee zijn groot. Beide kunstenaars schilderen het landschap, gebruiken felle kleuren en een bijzonder perspectief. De tentoonstelling 'Hockney - Van Gogh: The Joy of Nature' laat zien hoezeer Hockney door Van Gogh wordt geïnspireerd.
"Niemand kon zo goed kijken als Van Gogh", vertelt Hockney in een interview aan Nieuwsuur. "Hij was een fantastische kunstenaar. Schilderen was alles wat hij wilde. Net als ik." De 81-jarige kunstenaar is een paar dagen in Amsterdam. Waar hij onder meer kwetsbare tekeningen in het Van Gogh-archief mag bestuderen.
De manier waarop de Britse Hockney (1937), zelf een wereldberoemde kunstenaar, zich opstelt tegenover zijn 'idool' Vincent van Gogh (1853-1890), is haast nederig te noemen. Hockney gebaart met zijn hand en wijst in de lucht: "Kijk, daar ergens is Van Gogh en hier," zijn hand is nu op kniehoogte, "ben ik."
Kleur spat van het doek af
Voor het Van Gogh Museum is een tentoonstelling met een levende kunstenaar ongebruikelijk. Directeur Axel Rüger legt uit: "Wij zijn steeds op zoek naar de inspiratie die Van Gogh tot op de dag van vandaag nog geeft. Voor Hockney geldt dat zeker en bovendien is hij een van de bekendste kunstenaars van dit moment."
Eind vorig jaar werd een bekend zwembadschilderij van Hockney bij Christie's in New York geveild voor een recordbedrag van 90,3 miljoen dollar. Het is het hoogste bedrag dat ooit op een veiling is betaald voor een kunstwerk van een nog levende kunstenaar. Een paar dagen eerder had het Van Gogh Museum de tentoonstelling met Hockney aangekondigd.
"Puur toeval", lacht Rüger. "Dit plan was al veel eerder in gang gezet, vanwege de duidelijke verwantschap tussen de twee kunstenaars. Die ligt in de keuze van onderwerpen, beiden zijn landschapsschilder, hun werkdrift, compositie en de nadrukkelijke keuze voor kleur. Die spat van het doek af."
Wie binnenkomt bij de tentoonstelling wordt haast overrompeld door Hockneys felle kleurgebruik in het monumentale werk The arrival of spring in Woldgate, East Yorkshire in 2011. Conservator Edwin Becker vertelt dat het schilderij bewust laag is opgehangen. "Zodat de bezoeker in het schilderij dezelfde route als Hockney aflegt langs de openbloeiende lente."
Ook Van Gogh was geobsedeerd door de seizoenen, zegt Becker. "Bij allebei voel je als het ware het ritme van het penseel van de kunstenaar op het doek. In Hockneys lente zien we paarse bomen, een oranje weg en knalgele bladeren tegen een felblauwe lucht. Diezelfde felle kleuren zie je bijvoorbeeld ook bij De Irissen van Van Gogh."
De tentoonstelling concentreert zich op de landschappen die Hockney in zijn geboortestreek Yorkshire heeft geschilderd. Hij keerde er eind jaren 90 terug, na lange tijd in Californië te hebben gewoond en werd er verrast door de schoonheid van de seizoenen. Die had hij gemist in de Amerikaanse staat.
He might have liked it. He might!
Terug naar Van Gogh. Hockney vertelt dat hij als zestienjarige voor het eerst een tentoonstelling van de kunstenaar bezocht. "Ik dacht toen dat hij rijk was geweest, omdat hij zoveel dure verf gebruikte, maar hij was dus juist arm. Al heb ik me laten vertellen dat hij best een hoge toelage kreeg van zijn broer Theo, de kunsthandelaar."
Hockney heeft zich altijd aangetrokken gevoeld tot Nederlandse schilders. Ook Rembrandt en Hobbema kunnen hem inspireren. Maar Van Gogh is en blijft zijn echte held. Wat zou de kunstenaar eigenlijk van zijn werk hebben gevonden? "He might have liked it", zegt Hockney na een lange aarzeling. "He might."
De tentoonstelling 'Hockney - Van Gogh: The Joy of Nature' is te zien van 1 maart t/m 26 mei in het Van Gogh Museum in Amsterdam.
