Armando, de bekende Nederlandse kunstenaar en schrijver die vorig jaar overleed, was van plan een groot deel van zijn werken na zijn dood na te laten aan de stad Amersfoort. Maar nadat de stad in 2011 had besloten niet langer een Armando Museum binnen de stadsmuren te huisvesten, verviel deze afspraak. Dat blijkt uit documenten die in het bezit zijn van Nieuwsuur.
Hierdoor liep Amersfoort een kunstschat van meerdere miljoenen mis. De stad is nu nog eigenaar van een zogeheten kerncollectie van Armando, bestaande uit 21 werken die de stad nog op een passende wijze onder de aandacht van het publiek wil brengen, aldus de Amersfoortse wethouder van cultuur Fatma Koser Kaya.
Volgens Ben Stoelinga, gemeenteraadslid van partij Amersfoort2014, is de ondergang van het Armando Museum en de daarop volgende financiële bijdrages aan een nieuw Museum Oud-Amelisweerd in Bunnik, onder verantwoordelijkheid van de gemeente Utrecht, nog steeds een open zenuw in zijn stad.
"Amersfoort moest in 2010 zo'n vijf ton op cultuur bezuinigen", zegt Stoelinga. "Toen heeft de stad met Utrecht een deal gesloten om een nieuw museum voor de Armando-collectie in Utrecht onder te brengen. Omdat Utrecht niet wilde meebetalen en de verwachte exploitatie ontoereikend was, beloofde Amersfoort tien jaar lang een ton mee te betalen. Later bleek dat exploitatie helemaal onmogelijk was. Hiermee zijn onnodig risico's genomen en dat is een schande."
Het Armando Museum was tot 2007 in de Amersfoortse Elleboogkerk gehuisvest. Maar in oktober van dat jaar brandde de houten kerk volledig af. Hoewel de kerk met verzekeringsgeld volledig is herbouwd, wilde de stad niet opnieuw een Armando Museum huisvesten. Volgens wethouder Koser Kaya was dat vooral een beslissing van de Amersfoortse culturele organisatie Amersfoort in C.
Het nieuwe Museum Oud Amelisweerd dat Amersfoort mede financierde om een goede plek voor de Armando-collectie mogelijk te maken, bleek al snel niet levensvatbaar zonder extra geld. Uit onderzoek van het bureau Blueyard blijkt dat een haalbaarheidsonderzoek aan de start vol stond met onrealistische aannames.
Volgens het rapport wilden Amersfoort en Utrecht elkaar maar al te graag helpen bij het oplossen van elkaars problemen. Utrecht wilde meedingen als Culturele Hoofdstad 2018 en zocht naar een goede bestemming voor het leegstaande landgoed Oud Amelisweerd, waar het kwetsbare Chinese behang aan de wanden normale exploitatie moeilijk maakte.
Tegelijk dacht Amersfoort met het afstoten van het Armando Museum binnen de stadsmuren op de lange termijn haar bezuinigingsplan door te kunnen voeren.
Teruggetrokken
Nog voor Armando overleed in juli 2018 trok hij zijn nalatenschap terug uit het mislukte project Museum Oud Amelisweerd. Hij was niet van plan zelf de tekorten bij te passen en ook Utrecht wilde dat niet.
Toen hij in 2013 reageerde op het feit dat Amersfoort zijn museum niet meer wilde, zei hij: "Blijkbaar willen ze geen moderne rotzooi meer. Daar heb ik natuurlijk geen oordeel over, maar ik wil liever niks met zulke mensen te maken hebben."
Multi-talent Armando wordt nog tot 5 mei in Museum Voorlinden in Wassenaar geëerd met een grote expositie. De Armando Stichting is als erfgenaam van alle schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen en persoonlijke bezittingen nog op zoek naar een passende bestemming voor deze grote collectie.
Ben Stoelinga van Amersfoort2014 wilde een raadsenquête naar de gang van zaken rond het Armando Museum, maar een meerderheid van de raad stemde daartegen. Maar daar laat Stoelinga het niet bij zitten. "Ik zal hier toch vragen over blijven stellen, want ik vind het een schande."
