Op de Londense luchthaven Gatwick kwam het vliegverkeer vandaag langzaam op gang. Gisteren was het compleet ontregeld door drones, die gevaar opleverden voor opstijgende en dalende vliegtuigen. Luchtvaartdeskundigen In Nederland keken bezorgd naar de chaos die ontstond.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) telde in 2017 bijna 50 incidenten met drones in de buurt van vliegtuigen. In januari houdt de Tweede Kamer een ronde-tafelbijeenkomst over drones.
"Er is regelgeving die drones gescheiden moet houden van het overige vliegverkeer, om incidenten en ongevallen te voorkomen," schrijft de inspectie. "De ILT verstrekt vergunningen voor het beroepsmatig gebruik van drones en houdt hier toezicht op. Daarnaast analyseert en rapporteert het ABL (Analysebureau Luchtvaartvoorvallen) gemelde voorvallen."
Dat aantal meldingen liep de afgelopen jaren sterk op: van 6 in 2015 naar 42 in 2016 en 48 in 2017. In 2018 lijkt zich een daling af te tekenen: tot nu toe werden er 30 incidenten geregistreerd.
Reacreatief
Recreatieve drones zijn verboden op en rond luchthavens. De nationale politie voert de strafrechtelijke handhaving uit op het gebied van deze drones. Dat gebeurt enkele honderden keren per jaar.
"Er zijn veel plaatsen waar je niet mag vliegen met een drone. Je mag niet vliegen boven start- en landingsbanen, maar ook niet over gebieden die onder controle van de luchtverkeersleiding vallen", vertelt Dennis Janus van de Landelijke Eenheid.
"Er was een vader die met zijn zoontje een net gekochte drone stond uit te testen op de parkeerplaats naast Schiphol. Als je een drone aanschaft word je geacht de wet te kennen. Je hoeft geen brevet te halen, maar lees de instructie over wat er wel en niet mag. Het is kostbaar speelgoed."
Roofvogels
Hoe moeilijk is het om een drone uit de lucht te halen? De politie startte in 2016 een experiment met roofvogels om ongewenste drones uit de lucht te halen. De exercities met de speciaal getrainde dieren leverden spectaculaire beelden op, maar toch werd het project eind vorig jaar weer stopgezet.
Het trainen, houden en inzetten van de vogels bleek in de praktijk complexer en lastiger dan gedacht. "Als je bijvoorbeeld een drone ziet boven een plein met honderden mensen, dan moet je afvragen wat er gebeurt," zegt Dennis Janus. "De inzet van een roofvogel kan dan ook paniek veroorzaken."
Joris Melkert, docent Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek aan de TU Delft, keek bezorgd naar het incident op Gatwick. "Dit is wel schokkend. Het werd een kat- en muisspel, het leek vrij goed uitgedacht en voorbereid. En dan blijkt het lastiger dan gedacht om zo'n drone te pakken."
"Er zijn inmiddels allemaal systemen die bedacht worden, bijvoorbeeld een krachtige laser waarmee je hem in de lucht onschadelijk kan maken. Het bedrijf Delft Dynamics heeft iets met een net gemaakt dat zo'n drone kan vangen."
Ik noem het een keukenmesprobleem: handig om groente mee te snijden, maar het kan ook een moordwapen zijn.
Rob van Nieuwland is voorzitter van DARPAS, de organisatie van drone-bedrijven in Nederland. Hij ziet toekomst in het onderscheppen van de navigatie van de drone.
"Dat kan bijvoorbeeld met een speciaal systeem. Je kunt daarmee het radioverkeer tussen de drone en het grondstation onderscheppen. Je hebt dan de coördinaten van het grondstation. Als je het radioverkeer zou kunnen overnemen, leid je de drone dan veilig terug naar de grond."
Maar in Gatwick bleek dat de dronevliegers de technici van de luchthaven te snel af waren. Aan de beschikbaarheid van en de ervaring met drone-opsporingsapparatuur moet nog hard gewerkt worden, meent Van Nieuwland.
Maar dat is geen reden om negatief te staan tegenover drones. "Ik noem het een keukenmesprobleem. Een keukenmes is handig om groente mee te snijden, maar het kan ook een moordwapen zijn. Drones kunnen ook goed en slecht worden gebruikt."
