Strenger straffen in bepaalde wijken, niet demonstreren bij de intocht van Sinterklaas, nadenken over kernenergie. VVD-kroonprins Klaas Dijkhoff laat de laatste tijd van zich horen.
De VVD profileert zich steeds nadrukkelijker met stevige taal en morgen is er géén congres, maar een festival. Met bier en bitterballen.
Niet iedereen is enthousiast over de nieuwe koers van de partij. De VVD-burgemeester van Assen heeft vandaag zijn lidmaatschap opgezegd. "Steeds vaker las ik standpunten die te ver van mijn persoonlijke waarden en mening afstaan", schrijft burgemeester Marco Out.
Geen kleur
Hoe kijkt de partij naar de nieuwe profileringsdrang? Vier mensen van de generatie na Mark Rutte hebben daar allemaal zo hun eigen ideeën over. Ze willen voorkomen dat het de partij vergaat zoals het CDA in de nadagen van Jan-Peter Balkenende. Want de VVD is nog altijd de grootste partij, maar peilingen en ledenaantallen lopen terug. Dus moet er een blik op de toekomst komen.
"Als je de verslagen van 2010 ziet van het CDA, dan is de kritiek dat ze geen kleur meer hadden. Vooral een bestuurderspartij van de compromissen. Als je acht jaar aan de macht bent, moet je oppassen dat dat niet gebeurt", zegt Splinter Chabot, voorzitter van de jongerentak JOVD.
Dat beaamt ook VVD-voorzitter Christianne van der Wal. "We staan er heel goed voor, al acht jaar de grootste. Maar het gevaar is dat je achterover gaat leunen en denkt 'het gaat fantastisch'."
Fractievoorzitter Dijkhoff staat voor een uitdaging. Hij wil hard werken om de grootste partij te blijven. "Fijn dat we dat zijn, maar we moeten niet denken dat omdat we veel gedaan hebben, dat ook goed wordt opgepikt", zegt hij.
Haagse inhoud
De coalitie met vier partijen, waar de VVD deel van uitmaakt, is ingewikkeld, vindt Dijkhoff. "We noemen het het brede midden, maar de partijen liggen ver uit elkaar. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat mensen niet alleen willen stemmen op ons, maar ook betrokken zijn en lid willen worden."
Dat valt ook samen met goede mensen binnen de VVD, vindt Dijkhoff. "Het risico als je lang regeert, is dat je alleen met Haagse inhoud bezig bent."
Daarom zet de VVD in op vernieuwing. Zo organiseert Dijkhoff stand-up politics: politiek met een losse stijl. Hij lanceerde de afgelopen maanden tal van ideeën, maar de kritiek is dat het toch vooral proefballonnen zijn. Plannen meer voor de bühne dan voor de uitvoering.
Bier en bitterballen
Zijn ideeën voor de wijkaanpak, kernenergie en bezuinigingen op cultuur kregen bijvoorbeeld geen steun. "Ik ben gek op proefballonnen. Volgens mij is dat hartstikke goed. Volgens mij is ieder idee begonnen met een ballon", zegt voorzitter Van der Wal, die vindt dat de VVD juist een partij moet zijn die de discussie aanjaagt.
"Mensen en de wereld veranderen. Cruciaal is dat een partij altijd de inhoud scherpstelt. Dat zie je Klaas met zijn fractie doen. Dat juich ik toe. Uiteindelijk hoop je dat een proefballon ook landt."
"Proefballonnen zijn misschien goed voor de discussie", zegt Chabot. "Maar het moeten niet ballonnen an sich worden. Er hangt genoeg in de lucht." Zo staat GroenLinks voor klimaat. D66 staat voor onderwijs en vernieuwing. Duidelijke thema's. Maar waar staat de VVD voor? "Dat is een hele goede vraag, een hele goede vraag. Dat moeten ze herijken", vindt Chabot.
Het is iets waar de JOVD zich zorgen over maakt. "Liberalisme is niet links of rechts. Het gaat uit van het individu, het positieve van iemand. De VVD-campagne is niet bepaald positief. Eerder conservatief en populistisch", zegt Chabot.
Chabot gelooft in Dijkhoff en de ingeslagen weg. Maar waarschuwt ook. "Op het festival dit weekend proberen we echt iets anders voor elkaar krijgen. Dat is ingewikkeld. En als je als VVD een festival houdt, moet je oppassen dat je niet alleen maar geassocieerd wordt met bier en bitterballen. Politiek is meer dan bier en bitterballen."
Kroonprins
VVD-fractievoorzitter in Rotterdam Vincent Karremans: "Wat VVD'ers typeert is zelfspot. Dus we maken zelf graag grapjes dat congressen draaien om bier en bitterballen. Belangrijk is dat mensen het leuk vinden met elkaar te zijn. Het format maakt niet uit. Gezelligheid staat synoniem voor bier en bitterballen."
Stoomt Dijkhoff zich intussen klaar om de nieuwe partijleider te worden na Mark Rutte? "Nee. Ik doe mijn werk. Toekomst voorspellen laat ik aan anderen over", zegt hij.
Al vindt hij het vleiend dat anderen hem als kroonprins zien. "Vleiend ja. Maar ik probeer over te brengen hoe wij kijken naar problemen in de maatschappij en de uitdagingen waar we voor staan."
