De Brennerpas, de officiële grensovergang tussen Oostenrijk en Italië, wordt streng bewaakt. Maar wie een kilometer verderop de grens over wil, klimt moeiteloos over een houten hekje. Volgens Andi, die in de buurt woont, is dat altijd zo geweest. "Er staat een bord met 'landsgrens', maar daarnaast staat een keurig trapje om over het hekje te klimmen.''
De Oostenrijkse politiek had een paar jaar geleden heel andere plannen met de grens. Er moest een hek komen omdat het land, na het opdrogen van de vluchtelingenstroom via de Balkanroute, verwachtte dat er een nieuwe stroom vanuit Italië zou komen.
In deze tijd begon Nikolaus Geyrhalter aan zijn documentaire The Border Fence: van 2016 tot 2018 filmde hij mensen die wonen en werken aan de Brennerpas. De meningen van deze mensen weerspiegelen de Europese gevoelens die over dit onderwerp leven.
"In verkiezingstijd werd ineens over een hek gepraat", vertelt Geyrhalter. Een jaar later waren er weer verkiezingen, nu voor het parlement. Het hekdebat was van tafel, maar nu ging het over pantserwagens voor Tirol als inzet tegen vluchtelingenstromen." Geen toeval, denkt Geyrhalter. "Wie wil worden gekozen, zaait angst om dan natuurlijk de sterke man te kunnen spelen."
Opvallend is dat in zijn hele film geen vluchteling voorkomt. Een bewuste keuze van de maker. "Toen de Balkanroute werd afgesloten, waren er Oostenrijkse ministers die ervan waren overtuigd dat de Syrische vluchtelingen nu via Italië zouden komen. Experts wisten toen al dat dat onwaarschijnlijk was, omdat het onlogisch is."
Het is dan ook niet gebeurd. Reden voor Geyrhalter om de focus bij de Oostenrijker zelf te leggen: het volk dat een anti-migrantenhek overweegt te plaatsen.
Zo vindt een Oostenrijkse die werkt in een tolhuisje niet dat vluchtelingen in haar land hulp nodig hebben. "Degenen die het zich konden veroorloven hierheen te komen, met een goede baan, hadden daar ook kunnen overleven."
Natuurlijk is Oostenrijk verdeeld, net als Europa en de hele wereld.
Ook zien we een barvrouw die juist geen problemen heeft met vluchtelingen. "Wat ze moeten betalen, betalen ze. Wat te duur is, laten ze liggen." Heeft iemand honger? Dan stopt ze hen wat extra brood toe.
Maker Geyrhalter wil de verdeeldheid in zijn land over de vluchtelingenkwestie laten zien. "Natuurlijk is Oostenrijk verdeeld, net als Europa en de hele wereld. Maar de film laat vooral zien dat iedereen een mening heeft, maar geen oplossing."
Een hek bouwen is volgens hem geen blijvende oplossing. "De wereld wordt kleiner, we leven niet meer in de jaren 50. Het is niet meer zo dat we een tuinhuisje hebben met 40 vierkante meter gras eromheen, en dat een hoog hek ervoor zorgt dat er niks meer kan worden gejat. Dat kan niet meer."
