Dat president Donald Trump achter Saudi-Arabië blijft staan, past precies in het politieke spel dat hij speelt. Dat zegt Paul Aarts, politicoloog en Saudi-Arabiëkenner. "Amerika wil Iran isoleren en terug in het hok duwen. Daarom wil Trump de tegenstanders van dat land steunen: Israël en Saudi-Arabië."
Gisteren schreef Trump dat hij Saudi-Arabië, zijn "geweldige bondgenoot", niet gaat straffen met economische sancties naar aanleiding van de moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi. Hij noemt in zijn verklaring "de wereld een gevaarlijke plek", en Iran staat bovenaan zijn risico-lijstje.
De aanpak van Trump staat volgens Aarts haaks op het buitenlandbeleid van Trumps voorganger Barack Obama. "Obama maakte een eind aan de nucleaire crisis met Iran door een akkoord te sluiten. Trump heeft zich daaruit teruggetrokken. Hij legt duidelijk andere accenten."
Ook zei Trump in de verklaring dat hij de moord op Khashoggi verschrikkelijk vindt, maar dat het dom zou zijn de "nauwe banden" met het olierijke land en de lucratieve wapencontracten te beëindigen. Zo heeft de VS in 2017 nog voor miljarden aan wapens aan Saudi-Arabië geleverd.
Relatie met de CIA
Khashoggi woonde in de VS en liet zich vaak kritisch uit over het Saudische bewind. Begin oktober werd hij vermoord op het Saudische consulaat in Istanbul. De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman zou hiervoor opdracht hebben gegeven, blijkt uit uitgelekte informatie van de CIA.
Trump zegt in zijn verklaring dat de kroonprins "misschien wel en misschien niet" betrokken is bij de moord. In een vraaggesprek met de Amerikaanse pers beweerde hij dat de CIA "geen sluitend" bewijs heeft dat de kroonprins achter de moord zit.
"Wat dat betreft is Trumps relatie met de CIA interessant", zegt Aarts. Hij vindt het een eigenzinnige beslissing van de president. "Trump heeft niet zo ver willen gaan om de conclusie van de inlichtingendienst toe te geven. Wat is het gevolg? Frictie met de CIA?"
Wat wil Turkije?
Ook Turkije speelt een slim spel, zegt Turkije-deskundige Joost Lagendijk. "Het land heeft anderhalve maand druk op de Saudi's en de Amerikanen gehouden en stukje bij beetje informatie gelekt. Vanzelfsprekend in de hoop op concessie van beide kampen."
Gisteren, op de dag dat Trump zijn statement uitbracht, was de Turkse minister van Buitenlandse Zaken in Washington. Volgens Lagendijk was dat geen toeval: hij was er om te kijken wat hij van de VS los kan krijgen.
Wat wil Turkije? "Er zijn drie mogelijkheden. Minder Amerikaanse steun voor de Koerden in Syrië, het opgeven van Amerikaans bezwaar tegen de Turkse aanschaf van Russische wapens, of de terugkeer van een of twee Turkse bankiers die in New York vastzitten op verdenking van fraude."
Turkije kan alsnog de inhoud van de tapes vrijgeven en wereldkundig maken.
Vorige week bevestigde president Recep Tayyip Erdogan officieel het bestaan van geluidsopnamen van de moord op Khashoggi. Wat precies op de tapes te horen is, is onduidelijk.
"Turkije kan alsnog de inhoud van de tapes vrijgeven en wereldkundig maken", zegt Lagendijk. "Dat zou een klap in het gezicht van Saudi-Arabië en Amerika zijn, maar dan is Turkije wel zijn troefkaart kwijt."
Erdogan wil volgens Lagendijk laten zien dat hij een man is om rekening mee te houden. "Dat zou ervoor pleiten deze zaak nog even onder de aandacht te houden. Erdogan komt hier goed uit, de Saudische kroonprins niet bepaald."
