Ringsted was tot voor kort een slaperig Deens provinciestadje net buiten Kopenhagen. Maar nu is de winkelstraat van Ringsted het podium van conflict tussen Denemarken en Iran. Separatistenbeweging ASMLA, het mikpunt van de Iraanse veiligheidsdienst, heeft daar zijn tv-station, gewoon boven een kledingwinkel.
Afgelopen september wordt er in Denemarken de grootste politieactie ooit op poten gezet. De politie zet bruggen af en doorzoekt alle auto's, gewapend en in gevechtskleding.
Geschokt
Pas na een maand komt de uitleg van de Deense veiligheidsdienst: de Iraanse veiligheidsdienst wilde een aanslag plegen op Deens grondgebied. De Iraanse regering zou het gemunt hebben op de separatisten van ASMLA.
De verontwaardiging is groot: wat hebben buitenlandse veiligheidsdiensten in Denemarken te zoeken, vragen Deense autoriteiten zich af. Zeker als deze veiligheidsdiensten voorbereidingen treffen om mensen te vermoorden. Ook het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken reageert geschokt.
Onderdrukt
De Arab Struggle Movement for the Liberation of Al-Ahwaz (ASMLA) is een beweging die opkomt voor de Ahwazi, een Arabisch volk dat zich onderdrukt voelt in de olierijke Iraanse regio Khoezestan. Leden zitten ook in Nederland en kunnen hier volgens Irandeskundige Peyman Jafari, net als in Denemarken, vrij opereren. "De groep is gewoon terug te vinden via de Kamer van Koophandel."
Leden van ASMLA en andere onafhankelijkheidsgroepen worden door Iran beschouwd als terroristen. Daarom slaan veel van hen op de vlucht en zijn ze inmiddels onder meer in Nederland, Denemarken en Groot-Brittannië terug te vinden.
Ook in Nederland waren er aanslagen gericht op de groepering: in 2017 werd de Iraniër Ahmad Mola Nissi, voorman van ASMLA, neergeschoten in Den Haag. In 2015 overkwam een andere tegenstander van het Iraanse regime hetzelfde in Almere.
Als we toegeven aan angst en onzekerheid dan spelen we Iran in de kaart.
Als we in Ringsted het activistische tv-station van ASMLA op de eerste verdieping binnengaan, houden vijf mensen de wacht. Yaqoub al-Tostari laat de studio zien. "Elke week verzorgen we twee tot drie live-uitzendingen, naar Iran en Ahvaz. Zo maken we direct contact met ons volk."
De Deense veiligheidsdienst neemt de verijdelde aanslag op ASMLA serieus en beschermt nu meerdere leden van de separatistenbeweging en hun gezinnen in hun dagelijks leven. "Je maakt je zorgen om je familie en kinderen. We zijn ook maar mensen. Het is normaal dat je daaraan denkt."
Al-Tostari kan nu verder met zijn leven. "Wij gaan naar ons werk, de kinderen gaan naar de opvang. Dat gaat niet veranderen. Als we toegeven aan angst en onzekerheid dan spelen we Iran in de kaart."
Zelfverdediging
Het tv-station steunt bloedige aanslagen in Iran, bijvoorbeeld op banken en Iraanse troepen. Zoals de aanslag op de militaire parade eind september in de stad Ahvaz, in Khoezestan.
"Ons volk heeft recht op zelfverdediging", zegt Al-Tostari over die aanslag. Zo lang er geen burgers gedood worden, zo redeneert hij, valt zo'n aanval onder zelfverdediging. Toch zouden er ook burgers, vrouwen en kinderen zijn omgekomen. "Er zijn geen neutrale bronnen die dat bevestigen."
De Deense politie beschouwt het steunen van de aanslag wel als onrechtmatig en er komt een strafrechtelijk onderzoek tegen de woordvoerder en twee andere leden van ASML.A Het is een nieuw dilemma voor Deense politici. Iraanse seperatisten in Denemarken worden bedreigd door Iran, maar steunen tegelijkertijd zelf terreuraanslagen.
"Natuurlijk ligt het heel gevoelig dat deze mensen gearresteerd worden, omdat ze een terreuraanslag steunen", zegt Martin Lidegaard, Deens parlementslid. "Maar we kunnen onder geen beding een aanval op ons grondgebied accepteren."
Denemarken en Nederland moeten elkaar helpen.
De Deense regering heeft de ambassadeur uit Iran teruggeroepen. Maar het is balanceren op een dun koord: Denemarken probeert Iran namelijk tegelijkertijd bevriend te houden. "Deze situatie is lastig voor Denemarken én Europa", aldus Lidegaard. "Natuurlijk moeten we reageren als Iran hier aanslagen voorbereidt."
Maar Denemarken moet ook vasthouden met de afspraken met Iran, vindt hij. "Europa heeft groot belang bij de controle op Iraanse atoomwapens. Daarom moeten we in gesprek blijven met Iran, en tegelijkertijd kordaat reageren. In dit geval denk ik dat Denemarken en Nederland, allebei kleine landen, elkaar moeten helpen, samen met andere EU-landen. Anders zijn we te kwetsbaar."
Uiteindelijk eiste IS de aanslag in Ahvaz op, maar de mannen van ASMLA staan nog steeds onder verdenking van het vieren van die terreuraanslag. Tegelijkertijd blijft de Deense veiligheidsdienst ze ook de komende tijd beschermen.
