Niets is onmogelijk, want uit het niets kan een oorlog ontstaan, zei ook eurocommissaris Frans Timmermans vanmiddag op een conferentie over het organiseren van vrede. Morgen is het precies honderd jaar geleden dat er een einde kwam aan de Eerste Wereldoorlog.
Maar wat overal de 'Grote Oorlog' heet, lijkt in Nederland wel een vergeten oorlog. Terwijl bijvoorbeeld vlak over de grens, in het Belgische Ieper, iedereen zich voorbereidt op de grote herdenking van het moment van de wapenstilstand, morgen, 11 november, om 11 minuten over 11.
"Wij denken altijd: het zal wel loslopen, het komt wel goed", zegt Guido van Hengel, historicus en samensteller van de Eerste Wereldoorlog-krant. "Maar voor de Eerste Wereldoorlog stond de wereld er ook goed voor en toch kwamen we in een afgrond terecht."
Nederlandse bril
De bedreiging komt volgens Van Hengel van het populisme en nationalisme. "De bedreiging van het nationalisme is terug, minderheden worden bedreigd. Daarnaast zijn er de gevolgen van de brexit. Het is de vraag of het huidige systeem, de huidige EU, dit aankan en een eenheid zal blijven", zegt Van Hengel.
Nederland was in 1914-1918 neutraal en had een geïsoleerde positie. "Dat was op zich wel verstandig, want het heeft veel slachtoffers gescheeld." Maar het gevolg is volgens de historicus ook dat Nederland naar de wereld kijkt met een Nederlandse bril. "Terwijl de rest van Europa na WO1 met een Europese bril is gaan kijken."
Van Hengel waarschuwt dat Nederland WOI echt beter moet leren kennen. "De VS komt ons niet meer redden, er is een Europees verhaal nodig. De as Londen-Parijs-Berlijn werkt niet meer, door de brexit valt Londen weg. Landen in Oost-Europa maar inmiddels ook andere landen in Europa (Italië) houden zich niet meer aan de Europese regels. Nederland moet daar iets tegenover zetten. Een oefening in wereldgeschiedenis."
